page0031

21

organizmem, nazywamy ciało, które się samo przez się porusza; a nieustrojowem , nieorga-nicznem, mechanizmem to, co otrzymuje ruch z zewnątrz. Zegar, najlepiej zrobiony jest tylko mechanizmem, najprostsza zaś roślina jest organizmem, bo jej kwiaty i owoce są produktem siły, która jest w niej i która jest jej własną siłą.

Otóż wszędzie, gdzie się znajduje dusza, znajduje się też pierwiastek wewnętrznej działalności. Stąd Anstoteles, a po nim sw. Tomasz, określają duszę w ten sposób: „dusza jestto pierwiastek żywotny istoty organicznej (principium immanens), od niej nieroz-dzulny, który jest przyczyną wszystkich ruchów. “

W organizmach królestwa roślinnego, ten pierwiastek żywotny jest nierozdzielnie złączony z organizmem. Pierwiastek ten jest wyższy nad wszystkie siły materyi nieorganicznej, bo posiada działalność, która się rozwija z wnętrza na zewnątrz i posługuje się materyą do celów swoich.

U zwierząt pierwiastek życia jest również ściśie złączony z organizmem cielesnym, którego on używa; ale pierwiastek ten nie działa tylko na mocy własności czysto cielesnych; jego działalność nie ogranicza się wyłącznie do swego ciała, jak w roślinie, ale nadto rozciąga się do przedmiotów zmysłowo pojętych. Takim pierwiastkiem jest dusza zwierzęca.¹)

Czy między królestwem roślinnem a królestwem zwierzęcem zachodzi jaka zasadnicza różnica ?

http://rcin.org.pl