1

Prryidado*y egzamin manmsłny : języka polskiego. Poziom pcxiiza*xr»y

Część I - rozumienie czytanego tekstu

Przeczytaj uważnie tekst, a następnie wykonaj zamieszczone pod nim zadania. Odpowiadaj jedynie na podstawie tekstu i własnymi słowami - chyba że w zadaniu polecono inaczej. Udzielaj tyłu odpowiedzi, o ile jesteś proszony. W zadaniach zamkniętych wybierz tylko jedna z zaproponowanych odpowiedzi

Ewa Kury luk. Krótka historia pisma

1.    Rozmyślając i rozmawiając przez telefon, nic mogę się powstrzymać od rysowania śmiesznych stworków. gryzmolcnia na marginesie gazety*. Ten niepohamowany pęd świadczący o swoistej autonomii ręki. jest z pcwn ością jedny m 2e źródeł sztuki. Razgroł zaś oscyluje pomiędzy* obrazem a pismem.

2.    Średniowieczny teolog Bernard z Oairvaux zżymał sic na skrybów i iluminatorów za to. że kopiując i ilustrując święte teksty folgowali potrzebie „bezkształtnej kszta!mości", zamiast „rozmyślać nad boskimi przykazaniami". Sam jednak opisał z wyraźna przyjemnością groteskową zgraję „czworonogów z ogonem węża i ryb z łbem czworonoga", kłębiącą sic na marginesach Ewangelii i uczonych rozpraw. Podobnie zareagowałby pewT.ic i Kwinrytian. wychowawca niesfornego potomstwa rzymskich cesarzy, na widok piętna-stowiecznej kopii fnmnztb oratora - swojego podręcznika retory ki - pełnej zabawnych ilustracji i postaci których sensu w* ogóle by nic pojął albo zrozumiał go opacznie. Pedagog proponował, by adeptów na mówców kształcić w piśmie i muzyce. Grającego na harfie króla Dawida wziąłby więc pewnie za nauczyciela, a orła. atrybut Jana Apostoła, za aluzję do Zeusa. Skąd miałby wiedzieć, że orze! zmienił tymczasem właściciela i stal się symbolem autora Apokalipsy.

3.    Dzieła wyobraźni i ręki mogą przez wieki zachować podobną formę, lecz zmienić treść. Nowa wiara zastępuje starą. A dogmaty wiary drażnią i śmieszą wielu artystów, prowokując ich do satyry, karykatury, groteski. Rygor wiktoriańskiej .Anglii budził ducha przekory Aubreya Beardsleya, pury tanizm PRL-u młodej Kury luk. Na pytanie, co mnie skłoniło do napisania dysertacji o grotesce (u Beardsleya). odpowiedziałam kiedyś, że nazwa Zakłady imienia Ofiar Faszyzmu, w których produkowano majtki w gigantycznych rozmiarach. W takie majtki Beardslcy ubrałby* bez wahana Najświętszą Pannę, i tak powstałaby groteska, u nas powszechna poza sztuka. Musiał się tego domyślić strażnik moralności z ulicy Mysiej. Gdy książka o Bcardslcyu by ła gotowa, polecił jego ilustracje ocenzurować, a zc skąpo ubranych monstrów pozostaw ić tylko głowy. Broniłam groteskowej zgrai jak lew. a dy rektor [Wydawnictwa Literackiego] pertraktował z towarzyszami z KC. tłumacząc im. jak kiedyś przeor klasztoru słynącego z groteski świętemu Bernardowi, żc ..bezkształtna ksztaltność" przestrzega pr/ed systemem przeznaczonym na śmietnik historii. Argument poskutkował. [...]

4.    Graphein znaczy po grecku rysować » pisać. Pierwsza umiejętność łatwiej opanować txi drugiej. Czy w ięc rysunek poprzedza pismo, jak dotąd mniemano? Niekoniecznie. Sporo zależy od tego. jak zdefiniujemy pismo. [...]

5.    Do najstarszych przykładów chińskiego pisma należą napisy na naczyniach z brązu: „ten garnek wykonał Li". Ruszając przeciwko Scytom, król Dariusz przekroczył rzekę, a następnie kazał pilnować mostu przez tyle dni. ile supłów zawiązał na sznurze wręczonym strażnikom. Australijscy aborygeni do niedawna używali „pocztowych" kijów, nacinanych w obecności posłańca, który wraz z ustną informacją przekazywał je kolejnemu „listonoszowi". O kłopotach z tego rodzaju pocztą mówi sumeryjska legenda o Enmcrkarzc. królu Uruk. który* do odbudowy świątyni chciał sprowadzić drogie kamienie, ale nie mógł dojść do porozumienia z władcą miasta Aratta w Iranie, dokąd z ustnymi wiadomościami ruszali kolejni posłańcy. Udało się to dopiero, gdy Enmerkar wynalazł pismo i wysłał list.

6.    Jak ten list mógł wyglądać, sugerują badana Denise Schmandt-Bcsscrat. która pod koniec XX wieku zajęła się segregowaniem „żetonó*" {tokens) z Uruk: glinianych krążków*, kulek, kostek, a także gliniany ch kopert z odciskami „żetonów". Czemu służyły te przedmioty z IV tysiąclecia p.n.c.? Zdaniem amerykańskiej archcoloiki każdy rodzaj żetonów oznaczał jakiś towar, jego ilości zaś odpowiadała liczba żetonów.

Komitet Centralny PuKkiej Zjednoczonej Partii RrVvxniavj - » czasach PRL kiero»aJ Całym pań\twem.

cicpc

gowat

tvły r ' 7. tony 5 go. W naślai nujc. tablic na wk S.

prakty pewne zdaje: ciem: dccrw 9.

żyła n a tak. w mo: p3pirt

[•

10

ciasj> imion mów : raj lep 11. znaki, od ilu. 12. na pui Wygla noma. dzić ic dztenr zułm.i

M

13.

poctós

bronin

i

i

16