20101005046

490

17. METODY BADAWCZE

średni odczyt Liczba twardości nie zależy od zastosowanego obciążenia, gdyż odciski wykazują podobieństwo geometryczne. Twardość Vickersa zapisuje się następująco: np. 1100 HV 30/20, gdzie 30 - obciążenie w kG (294 N), 20 - czas działania w s.

Metoda ta nadaje się szczególnie do pomiaru bardzo twardych powierzchni, np. hartowanych, nawęglanych, azotowanych lub metalizowanych dyfuzyjnie. Jej zaletą jest możliwość pomiaru twardości przedmiotów cienkich, pod małymi obciążeniami, jednak w tym przypadku błąd jest większy.

Powierzchnia do pomiaru powinna być przygotowana bardzo dokładnie, szlifowana na najdrobniejszych papierach, a nawet polerowana.

Na metodzie Vickcrsa są oparte niektóre systemy pomiaru mikrotwaidości (Hancmanna, Chruszczowa).

Metoda Poldi. Należy do metod dynamicznych. Pomiaru dokonuje się za pomocą tzw. młotka Poldi, którego schemat przedstawiono na rys. 17.28. Kulka stalowa 2 o średnicy D — 10 mm z jednej strony dotyka próbki /, z drugiej zaś płytki wzorcowej 3 o znanej twardości HB_h.. Przez uderzenie młotkiem w trzpień 4. dociskany sprężyną do płytki wzorcowej, powstają odciski zarówno na próbce, jak i płytce przy tej samej energii uderzenia. Wtedy

(17.35)

HB_P == k ■ HBh.

gdzie: p - próbka, w - wzorzec, k - współczynnik zależny od wielkości odcisków na próbce (d_p) i płytce wzorcowej (d_w)

(1736)

| Uderzenie

Rys. 17.28

Schemat metody Poldi: 7 - próbka, 2 - kulka,

3 — płytka wzorcowa, 4 - trzpień

Wartości współczynników k są obliczone i zestawione w tabelach dla różnych wartości Zaletą metody jest możliwość pomiaru twardości dużych i ciężkich elementów, jak również przy wysokich temperaturach (ze względu na krótki czas styku wgłębnika z nagrzaną próbką). Wadą metody jest przybliżona wartość mierzonej twardości. Na podobnej zasadzie jest oparta metoda Baumanna, w której penctrator (kulka 5 łub 10 mm) jest wciskana za pomocą rozprężającej się ze znaną energią sprężyny (w tym przypadku nie jest konieczna próbka wzorcowa).

Skłeroskop Shore’a. W niektórych przypadkach korzystnie jest stosować metodę odbiciową (skłeroskop Shore’a), gdyż nadaje się ona do pomiaru bardzo