2011 �7

96

Henrit

6) zapewnić realizację działań korygujących w celu wyelimino bych punktów, ryzyk i nadużyć zidentyfikowanych w trakcie ^ ***■ projektu.

Zapobieganie oszustwom i nieprawidłowościom

W roku 2000 Komisja odzyskała od krajów członkowskich 633,6 min euro Kwota ta obejmuje fundusze odzyskane z powodu niedostosowania się <j₀ obowiązujących przepisów. Strategia zwalczania oszustw i nieprawidłowości przyjęta przez Komisję polega na zapobieganiu im poprzez ścisłą współprace z audytem wewnętrznym instytucji państw członkowskich.

„Komisja, a w szczególności Dyrektoriat Generalny Budżetu ma za zadanie stworzyć i utrzymać ścisłe kontakty z audytem wewnętrznym krajów człon-kowskich. Współpraca ta powinna doprowadzić do zwiększenia odpowiedzialności krajów członkowskich za ochronę interesów finansowych Współnoty.” Nowe podejście polegające na dobrowolnej współpracy jest jednocześnie nowym sposobem przeprowadzania kontroli przez Komisję. Zamiast kontrolować kraje członkowskie, Komisja umożliwia audytowi wewnętrznemu przeprowadzenie działań w poprzednio zdefiniowanych obszarach ryzyka.

Następnie audytorzy Komisji sprawdzają ustalenia, których dokonały krajowe służby audytorskie.

Komisja jest przekonana, że to nowe podejście oferuje znaczące korzyści dzięki dokładniejszej ocenie systemu kontroli oraz zapewnieniu wiarygodności krajów członkowskich.

Zwalczanie oszustw obejmuje przeciwstawienie się wszelkiego rodzaju nielegalnym działaniom, mającym na celu narażenie na straty budżetu UE. Kraje członkowskie mają obowiązek informować Komisję o wszystkich wykrytych przypadkach oszustw i nieprawidłowości. Audyt wewnętrzny jest więc jednym z narzędzi zwałczania oszustw i nieprawidłowości.

Planowanie długoterminowe audytu funduszy UE

Audyt wewnętrzny pracuje w oparciu o pian roczny, który powinien uwzględniać zadania wynikające z wymagań związanych z wykorzystaniem funduszy unijnych.

W pierwszej kolejności należy uzyskać dostęp do tych funduszy. Na tym etapie audyt ma do wykonania następujące zadania:

1. Identyfikacja ryzyk wynikających z uczestniczenia w projektach.

Ryzyka te będą różne dla różnych instytucji. Dla jednostek zarządzających, płatniczych, pośredniczących i wdrążających będą to ryzyka, które mogą doprowadzić do niewypełnienia istotnych kryteriów. Dla beneficjentów końcowych będą to ryzyka, które mogą spowodować odrzucenie projektów lub doprowadzić do odrzucenia wniosku o płatność, czy

nia w danym roku.

też przekroczenia terminu realizacji inwestycji. Audyt wewnętrzny może i powinien współdziałać z kadrą kierowniczą w identyfikacji ryzyk, gdyż jest to jeden z elementów cyklu zarządzania ryzykiem, za który odpowiada kierownictwo JSFP. Dobrym rozwiązaniem będzie wspólne przeprowadzenie warsztatów z samooceny ryzyka.

2. Identyfikacja systemów funkcjonujących, które obsługują fundusze. Systemy te będą przedmiotem analizy ryzyka. Niektóre w wyniku przeprowadzonej analizy będą tematami zadań audytowych do zrealizowa

3.    Ocena wszystkich procedur, które powstają w ramach przygotowywania JSFP do wykorzystywania funduszy.

Najlepiej jest ocenić procedury wykorzystując do tego plany kontroli i ścieżki audytu. Dobrym rozwiązaniem jest więc wykonanie, przygotowanie tych dokumentów przed przystąpieniem do oceny procedur. Plan kontroli pozwala ocenić wyłącznie to, czy procedura spełnia wymagania wynikające z przepisów. Do oceny racjonalności procedur należy wykorzystać diagramy i ścieżki audytu.

4.    Audyt oceniający przygotowanie instytucji do wykonania powierzonych jej zadań lub do realizacji projektów (audyt zgodności).

W przypadku wykonywania takiego audytu przydatne metody to między innymi:

•    cykliczne wysyłanie kwestionariuszy samooceny (nie mylić z samooceną ryzyka),

•    wykorzystanie planów kontroli do oceny stopnia spełnienia wymagań ustawowych.

Typy ryzyka występujące w działaniach Funduszu Strukturalnego

Określenie kluczowych czynników ryzyka jest podstawą w planowaniu programu kontrolnego. Występujące ryzyko zawiera zarówno ryzyko nieodłączne (ryzyko nieprawidłowości lub błąd materialny pojawiający się na przykład tam, gdzie działania są zarządzane zgodnie z bardzo złożonymi regułami, tam też ryzyko błędu może być wysokie) i ryzyko kontroli (ryzyko środków kontroli które nie zapobiegną błędom i nieprawidłowościom, szczególnie w sytuacji niskiej jakości tych środków lub niedawnej reorganizacji). Programy kontrolne powinny mieć na celu zarówno objęcie kontrolą tych obszarów, gdzie ryzyko określone jest jako najwyższe, jak i oferować wyważone pokrycie obszaru audytu.

Czynniki, które powinny być wzięte pod uwagę, jako wskaźniki określania poziomów ryzyka nieodłącznego:

* im bardziej skomplikowane są przepisy regulujące działania, tym wyższe jest ryzyko błędów. Błędy te mogą powstawać przez niezrozumienie lub błędną interpretację przepisów, albo przez prosty błąd we wprowadzaniu zarządzeń;