ca, mięśni, masywną kwadratową głową, szerokimi plecami i szeroką klatką piersiową, muskularnymi nogami i rękami, dużym sercem, minimalnym otłuszczeniem, wymiary przednio-tylne ma niewielkie (odpowiada typowi atletycznemu). Skrajny ektomorf 117 ma długą pociągłą twarz, szczupłą wysoką klatkę piersiową, wąski brzuch i serce, cienkie długie nogi i ręce, mięśnie i tkanka tłuszczowa słabo rozwinięte (podobny do typu mózgowego). Prócz tego Sheldon uwzględnił obecność cech płci przeciwnej u każdego osobnika — gynandromorfię (najczęściej u mężczyzn z przewagą endomorfii i u kobiet z przewagą mezomorfii). Oddzielne części ciała mogą różnić się stopniem nasilenia cech określonego somatotypu, co nazwano dys-plazją. Stąd też powstała propozycja oceny oddzielnej dla pięciu regionów ciała: głowy z szyją, klatki piersiowej, kończyn górnych, dolnej części tułowia, kończyn dolnych. Taki system klasyfikacji pociąga za sobą możliwość popełnienia większej liczby błędów. Podstawą oceny są zdjęcia fotograficzne wykonane z przodu, boku i tyłu na siatce fotogrametrycznej, oceniane przez pomiary lub „na oko”. Ze wskaźników uwzględnia się wskaźnik wagowo-wzrosto-wy ciężar ciała. Najbardziej prze
ciętny somatotyp, zbudowany harmonijnie, określony jest liczbowo 444, a więc wyraża on równowagę wszystkich komponentów. Według Sheldona somatotyp jest w ciągu rozwoju osobniczego stały, choć zmienia się wygląd zewnętrzny i rozmiary ciała. Hipertrofia robocza mięśni czy rozwój tkanki tłuszczowej nie zmieniają somatotypu, lecz kształt ciała. Sheldon przyjął, że somatotyp jest zdeterminowany genetycznie. Somatotypy można przedstawić graficznie na somatogramie, który tworzy trójkąt równoramienny. Wierz-
tp{ 26?7/i
461^362 f S
561/ 462 J
352
5^55, 452
252
Harmonijny (pn Dodatkowo wyi W
721
| 72? .*711
'622
523
623
524 424 425
235
325
2% '
713
^412
613,
326
Ryc. 183. Somatogram Sheldona
chołki trójkąta są opisane skrajnymi ko,,, ponentami. Nasycenie danym kompor*-. tern maleje w kierunku sąsiednich wita. chołków, zaś w środku somatogramuzrs> duje się somatotyp określony wzoremUi którego chrakterystykę przedstawili^, wyżej.
Klasyfikacja somatotypologiczna Sheldona
Opis klasyfikacyjny Skrajny endomorf Silny endomorf Średni endomorf Mezomorficzny endomorf
Należny soratotjip 711
622, 522, 533 433
721, 731, 641, 631, Sil 632, 543, 542. Mi, SR
Minusem subiektywiz tycznie też somatotypu oraz do teg przeprowac skali. Ty R.W. Pai miarowe: średnią z s fałdu skóri i na brzucH pomiarem kości rami oraz obw mięśni), J wskaźniki daniu son stosować nym 433 ciętnej b również fenotyp.
Kolejn zapropo B. Hea
Mezomorfo-endomorf 551, 442 nełnoi
Ektomorficzny-endomorf 712, 613, 612, 623, £
524, 534, 514, 515. «« prowa Ektomorfo-endomorf 515, 424
Skrajny mezomorf 171 danego
Silny mezomorf 262, 252, 353 godna i
Średni mezomorf 343 Znać. |
Endomorficzny mezomorf 271, 371, 441, 36. oparta
34Ł “!'££» cięiiru
Ektomorficzny mezomorf 171, 163, kości n
154. 253. 354 jJ|||
Ektomorfo-mezomorf 244 bości
Skrajny ektomorf 117 /
Silny ektomorf 226, 225, 33® bi 'rf ^
Średni ektomorf 334 jjj, 323 ° rc
Endomorficzny ektomorf 217, 216, 3 ' go erii
415,425.435.