15

Poszukiwanie rynków - wiodące motywy rynkowego zaangażowania KTN dotyczą przede wszystkim

konieczna stalą obecność na rynkach najważniejszych dia danej firmy. Chodzi tez o angażowanie się na rynkach znaczących niekoniecznie dziś, ale w przyszłości (jak np. Rosja).

Podnoszenie efektywności. Motywy efektywnościowe siożą racjonalizacji istniejącej struktury korporacji w sposób prowadzący do podniesienia zyskowności w wyniku wspólnego zarządzania geograficznie rozproszoną działalnością. Zyskowność wzrasta dzięki korzyściom skali oraz dzięki dywersyfikacji ryzyka na różnych rynkach. Podstawą korzyści jest specjalizacja wybranych jednostek organizacyjnych w wytwarzaniu określonych produktów. Jednocześnie są wykorzystywane różnice cen i kosztów w wielu miejscach działania. Pozyskiwanie strategicznych aktywów lub zdolności. Omawiane w-praktyeo motywy prowadzą w praktyce do inwestycji bezpośrednich w formie wykupu przedsiębiorstw (firm, filii), których zasoby lub zdolności są komplementarne do wcześniej posiadanych i niezbędne do dalszego umacniania własnej przewagi konkurencyjnej lub osłabienia konkurencyjności rywali. W wielu przypadkach wykupy mają na celu pozyskanie zdolności i kwalifikacji technologicznych, a przedmiotem transakcji są wysoko innowacyjne, lecz niewielkie przedsiębiorstwa, które nie dysponują kapitałami potrzebnymi do wielkoseryjnego wdrożenia opracowanych technologii.

Biorąc pod uwagę zarządzanie w KTN wyróżnia się 3 rodzaje KTN:

ctnoccntryczne - wszystkie ważne decyzje są podejmowane przez silny zarząd w kraju pochodzenia, policentryczne - podporządkowanie jest słabsze, a współpraca między poszczególnymi jednostkami przedsiębiorstwa jest większa,

geocentryczne - występuje tu duża niezależność filii od przedsiębiorstwa macierzystego i od siebie nawzajem.

Ze względu na lojalność przedsiębiorstw ponadpaństwowych wobec rządów kraju goszczącego wyróżniamy: KTN, które prowadzą operacje zagraniczne na identycznych zasadach jak przedsiębiorstwa macierzyste, KTN, które stosująsię do polityki, jurysdykcji i tradycji krajów goszczących,

KTN, które prowadzą tak rozprzestrzenione i rozwinięte operacje, Ze znajdują się poza efektywnym zasięgiem prawa i zwyczajów jakiegokolwiek państwa narodowego.

Korporacje transnarodowe lokują swoje zagraniczne inwestycje bezpośrednie w formie oddziałów i filii. Oddziały nie mają filii i podlegają bezpośrednio radom dyrektorów kompanii macierzystych. Kraje goszczące niechętnie przystają na tę formę działalności obcych kompanii na swoich terytoriach, ponieważ wymykają się one spod kontroli. Dominującą formą organizacyjną KTN jest zatem filia. Korzysta ona z autonomii, jest samodzielnym przedsiębiorstwem nadzorowanym przez kompanię macierzystą.

KTN do których zalicza

cs. porozumienia licencyjne, franchising. kontrakty w linga, kontrakty w sprawie obsługi icchmc/ncj. kontrakty