9693892702

cwiczen w mówieniu i pisaniu w niższych klasach (IV—V) dotyczy przede wszystkim jego przeżyć i doświadczeń w środowisku rodzinnym i szkolnym w kolejnych klasach tematyka ćwiczeń w coraz większym stopniu dotycz) problemów zawartych w utworach literackich, teatralnych, filmach oraz audycjach radiowych i programach telewizyjnych.

To przechodzenie od tematów z kręgu codziennego życia ucznia do tematów nie znanych mu z własnego doświadczenia jest uwarunkowane koniecznością rozwijania jego mowy niesytuowanej na podstawie mowy sytuowanej, doskonale znanej mu z życia pozaszkolnego.

W programie podano jedynie orientacyjnie zakres słownictwa i frazeologii orazstruktur gramatyczno-składniowych wprowadzanych w klasach IV—VIII. Zarówno dobór materiału, jak i jego zróżnicowanie należą do nauczyciela orientującego się najlepiej w poziomie swoich uczniów i w ich potrzebach językowych.

Zakres ćwiczeń ortograficznych powinien być uzależniony od ćwiczeń słow-nikowo-frazeologicznych i ćwiczeń w redagowaniu zdania lub dłuższej wypowiedzi, a także powiązany z nauką o języku. Jeżeli np. w związku z pewnym tematem nauczyciel wprowadza określoną liczbę wyrazów, wyrażeń czy zwrotów potrzebnych do jego rozwinięcia, to musi on zapoznać ucznia nie tylko ze znaczeniem tych elementów, lecz również z ich poprawną pisownią. Ukazując zaś uczniom strukturę zdania i hierarchię jego członków, nauczymy ich właściwego stosowania znaków interpunkcyjnych.

Szczególną uwagę należy zwrócić na kształcenie takich form wypowiedzi, jak np.: sprawozdanie, dyskusja, notatka, protokół, ze względu na ich znaczną przydatność w życiu społecznym.

Kształcenie wielu form wypowiedzi, takich jak np.: charakterystyka, streszczenie, rozprawka, będzie się w dużym stopniu łączyć z kształceniem literackim i kulturalnym.

Uwaga powinna być zwrócona również na wykształcenie umiejętności i nawyków posługiwania się słownikami i encyklopediami, sporządzania notatek ze względu na ich ważną rolę w przygotowaniu ucznia do kształcenia ustawicznego.

Ćwiczenia w mówieniu i pisaniu będą niekiedy wymagały pewnych wskazówek. Ów teoretyczny komentarz towarzyszący ćwiczeniom w mówieniu i pisaniu będzie dotyczył głównie charakterystycznych cech różnych form wypowiedzi. Ma on na celu zorientowanie uczniów w sposobach komponowania dłuższego tekstu oraz ukazanie im różnych możliwości użycia środków językowych, zależnie od celu wypowiedzi. Uczeń powinien wiedzieć: na czym polega jego praca nad własnym językiem, jakie są sposoby unikania usterek stylistycznych.

Jedną z najważniejszych spraw związanych z prowadzeniem ćwiczeń w mówieniu i pisaniu jest ich umiejętne integrowanie z innymi działami nauki języka polskiego.

Ćwiczenia w mówieniu i pisaniu mają m. in. przygotować ucznia do odbioru dzieła literackiego i do uczestnictwa w życiu kulturalnym. Ćwiczenia te są środkiem doskonalenia dłuższych form wypowiedzi, które bezpośrednio służą kształceniu literackiemu i kulturalnemu.

48