24,25 (5)

24 Dlaczego ludzie sięgają />o narkotyki?

nieprzyjemnych stanów ducha, w tym również zapomnienia o kłopotach] Badania w tym zakresie ujawniły, że ze względu na pragnienie zabawy i ciekawość po narkotyki sięgała połowa badanych, nacisk grupy zadecydował w grupie jednej trzeciej, a względy „terapeutyczne" - w grupie jednej piątej badanych. Podobne rezultaty dało badanie w odniesieniu do wszystkich typów narkotyków oprócz stymulantów: zabawa i ciekawość były pierwotnym impulsem dla 40%, natomiast każda z pozostałych kategorii osiągnęła po 30%. Taki rezultat obalił hipotezę „redukcji napięcia", według której większość osób biorących narkotyki robi to w celu pozbycia się lęków lub zmartwień. Błąd ten jest konsekwencją badania wysoce niereprezentatywnej grupy osób zażywających narkotyki, a mianowicie tych, które zgłaszają się na leczenie. Badania statystyczne ujawniły również inne ograniczenie przydatności Skali Poszukiwania Doznań: mężczyźni osiągali wyższą liczbę punktów niż kobiety, a biali wyższą niż czarni. Tego rodzaju zniekształcanie faktów przez kwestionariusz jest najbardziej niepożądane.

Nie dziwi fakt, że młodociani użytkownicy marihuany byli pozytywnie nastawieni do prób zażywania silniejszych narkotyków i że mieli oni zdecydowanie odmienne zdanie na temat związanego z tym ryzyka, niż osoby nie zażywające żadnych narkotyków. Poza tym wydają się być bardziej tolerancyjni i nieskrępowani w swoich postawach wobec niepopularnych i dyskryminowanych grup, na przykład homoseksualistów czy mniejszości etnicznych. Najczęściej deklarują mniej lub bardziej lewicowe poglądy polityczne. Ich wyniki osiągane w szkole czy na studiach nie należą do najwybitniejszych, co może być związane z niedostatkiem ambicji lub wypływać z poczucia braku możliwości kształtowania swojego losu. W przypadku odkrycia jakiegoś fascynującego zajęcia z pewnością można u omawianych osób oczekiwać powrotu energii i potrzeby solidności. Widoczna u nich apatia może więc być zrozumiałą reakcją związaną z okolicznościami życiowymi, a nie skutkiem działania narkotyków czy cechą charakteru.

^r Zwykle proces sięgania po środki uzależniające zaczyna się od papierosów, wina, piwa czy rozpuszczalników, po czym następuje przejście do marihuany. Im większe spoży-i ir marihuany, tym większe prawdopodobieństwo, że zostanie wypróbowany następny, silniejszy juz narkotyk. Mogą to być środki stymulujące, narkotyki „imprezowe", a także •rodki halucynogenne. Heroina jest przystankiem końcowym dla garstki tych, którzy spróbowali wszystkiego, ale wciąż poszukują kolejnych doznań. Jedynym narkotykiem, który w badaniach pojawia się po heroinie, jest kokaina. Należy podkreślić, że nie ma dowodów, iż to nieuchronna kolejność/Za-żywanie danego narkotyku nie jest konsekwencją wcześniejszego zażywania środka, który w statystycznych ankietach opatrzony został niższym numerem.

Trzecim ważnym czynnikiem kształtującym podatność na używanie narkotyków' jest sieć związków interpersonalnych, jaką buduje każda jednostka. Na początek warto przyjrzeć się wpływowi rodziny.jt)zieci alkoholika lub osoby, która zawsze nosi przy sobie receptę na jakieś leki psychoaktywne, częściej zażywają narkotyki inne niż marihuana - z czego można wyciągnąć wniosek, iż dzieci takie przejęły od rodziców pogląd, że stres wymaga rozwiązania chemicznego. Spożycie nielegalnie rozprowadzanych narkotyków jest wyższe wśród sierot i pólsierot, dzieci pochodzących z rodzin obarczonych wysokim poziomem stresów' i konfliktów, a także tych, których rodzice sami używają narkotyków lub których bliski krewny należy do grupy marginesu społecznego albo jest alkoholikom-

| W rodzinach, gdzie zachowanie rodziców wobec dziecka jest zbyt pobłażliwe i tolerancyjne, zażywanie narkotyków może być wyrazem braku akceptacji takiej postawy rodziców oraz wiązać się z niezaspokajaniem naturalnej potrzeby dziecka do określania mu jasnych reguł postępowania. Dzieci wychowane w tradycyjnych, konserwatywnych rodzinach, przyzwyczajone do posłuszeństwa wobec autorytetów, są bardziej odporne na zmiany norm i mniej skłonne do podważania systemu.| Rzecz jasna, każdy styl ma swoje wady i zalety. Wśród ludzi podejmujących ryzyko są też. tacy, którzy właśnie dzięki tej skłonności osiągają życiowy sukces.

Przyjaciele i znajomi danej osoby mają często silniejszy bezpośredni wpływ na postawy i zachowania niż najbliższa rodzina, jednak wpływ ten jest powierzchowny i ograniczony w czasie. Wpływ rodziny trwa długo po opuszczeniu do-