26

48

Poprawka szerokości geograficznej (2.15) wynika z niezgodności momentu kulminacji z wystąpieniem największej wysokości Słońca. Taka rozbieżność jest spowodowana sumowaniem prędkości zmiany deklinacji Słońca (d); znak poprawki jest dodatni, gdy d rośnie w kierunku bieguna widocznego oraz składowej południkowej prędkości statku (V_ę y

Pominięcie tego zagadnienia w programie studiów czyni nawigatora w opisanych okolicznościach bezradnym, a wykonany pomiar obciąża niekiedy alp dużym błędem odbiegającym od ustalonych apriorycznie wartości. Dużej wartości poprawki należy- spodziewać się szczególnie wówczas, gdy statek porusza się z dużą prędkością w kierunkach bliskich południkowi (kursy na N lub S). Obserwacje związane z kulminacją Słońca należy zawsze dobrze przygotować, nawet przećwiczyć, następna okazja pomiaru może się bowiem nie powtórzyć.

3. DOKŁADNOŚĆ POZYCJI Z DWÓCH LINII (ALP)

3.1. EHpaa błędu pozycji

Nakładanie się dwóch błędów wektorowych o różnych kierunkach opisuje pole błędów odpowiadające przecięciu się dwóch linii pozycyjnych. Błąd losowy o określonym kierunku działania nazywa się błędem wektorowym. Punkt o największej gęstości prawdopodobieństwa jest otoczony elipsami (niekiedy okręgiem) o icdnakowej gęstości prawdopodobieństwa wystąpienia błędu. Elipsy o większych polach zakreślają powierzchnie o większym prawdopodobieństwie. Spłaszczenie elipsy błędu zależy od kąta przecięcia linii pozycyjnych i wzajemnego stosunku wartości błędów standardowych przecinających się alp. W najprostszym przypadku konstrukcja elipsy wykonywana jest odręcznie w polu równoległoboku pasów dwóch przecinających się alp (rys. 3.1).

RytJ.I. Elipsa błędu dwóch alp: mj - błąd przypadkowy pierwszej alp. n>2 -błąd dnifpej alp, a. b - półosie elipsy błędu