3

uścisnęła rękę osoby niewidomej w momencie wypowiadania swojego nazwiska. Energiczny uścisk dłoni wyraża serdeczność, życzliwość i sympatię, natomiast słaby uścisk jest wyrazem obojętności lub niechęci.

Bardzo ważną role odgrywa zmysł dotykowo - ruchowy w orientacji przestrzennej stanowiącej warunek samodzielnego i bezpiecznego poruszania się. O ile w poznawaniu przedmiotów najważniejszy jest dotyk zlokalizowany w kończynach górnych, o tyle w przypadku orientacji przestrzennej istotna rolę odgrywa dotyk zlokalizowany w kończynach dolnych. Informuje on niewidomego o tym, czy przestrzeń jest wolna, czy też znajdują się przed nim przeszkody, takie jak płot, duży kamień, krawężnik, schody, dom. Alfabet Braille'a umożliwia notację matematyczną, fizyczną, chemiczną i muzyczną. W języku tym wydawana jest literatura piękna i fachowa, podręczniki, słowniki, nuty oraz czasopisma. W odróżnieniu od alfabetów liniowych, niewidomy może nie tylko samodzielnie czytać i drukować, ale także w prosty sposób pisać. System ten pozwala też stosować ortograficzne skróty brajlowskie, co jest cenne, ponieważ przyspiesza sporządzanie notatek, a także zmniejsza znacznie objętość napisanego tekstu.

3)Komunikowanie się z pacjentem chorym psychicznie

Komunikowanie się pielęgniarki z pacjentem chorym psychicznie polega na wzajemnym przekazywaniu wiedzy, poglądów, emocji, uczuć oraz ustosunkowaniu się do chorego, a także samej siebie. Ważne jest także szczere dzielenie się myślami i uczuciami związanymi z daną sytuacją. O właściwej komunikacji mówimy wówczas, gdy pielęgniarka pozwala choremu wyrażać jego potrzeby, pragnienia, obawy, lęki i wątpliwości. Ułatwia to poznanie jego oczekiwań i potrzeb, a także własny rozwój.

Efektywne komunikowanie się wymaga od pielęgniarki nie tylko wiedzy o tym procesie, ale musi być równie celowe, świadome i wykorzystywane adekwatne do sytuacji. Jest również uwarunkowane jej otwartością, niezbędną do efektywnego porozumienia i zbliżenia się, a tym bardziej zbudowania związku emocjonalnego. Tak rozumianą komunikację należy odróżnić od manipulowania i kontrolowania pacjenta. Istnieje zależność pomiędzy otwartością a takimi wartościami, jak zdrowa osobowość, zdrowie fizyczne, grupowa efektywność, efektywne uczucia czy skuteczne pielęgnowanie.

Pielęgniarka komunikująca się z pacjentem psychiatrycznym powinna posiadać umiejętność adekwatnego postrzegania siebie i innych. Najważniejszymi czynnikami wpływającymi na ten proces są emocje oraz uczucia przeżywane przez nią i świadomy sposób ich kontrolowania. W komunikowaniu z pacjentem psychicznie chorym duże znaczenie ma również umiejętność pielęgniarki aktywnego słuchania poprzez: -świadomość swoich nawyków w słuchaniu\

-zwrócenie uwagi na chorego

-dzielenie odpowiedzialności za komunikowanie

-obecność fizyczną

-utrzymanie kontaktu wzrokowego, a ponadto upewnienie się, czy własna pozycja ciała i gestykulacja pokazuje, że słucha pacjenta

-słuchanie, odbierające całość komunikowanego znaczenia - nie tylko wypowiadanej treści, ale również towarzyszącego im uczucia

-okazywanie im empatii i zrozumienia, poprzez wejście w sytuację chorego psychicznie i patrzenie na sprawy z jego punktu widzenia

-obserwowanie sygnałów niewerbalnych pacjenta, ponieważ wiele komunikatów jest przesyłanych za ich pomocą, a więc należy uważać nie tylko na słowa, ale również na język ciała

-przyjmowanie akceptującej postawy wobec osoby chorej psychicznie, gdyż nastawienie oceniające u pielęgniarki wywołuje reakcję ochronną u pacjenta, z tendencją do ucieczki od kontaktów -słuchanie przez pielęgniarkę samej siebie i odczytywanie swojego stany oraz sprawdzanie, jak to wpływa na słuchanie pacjenta

-zakończenie słuchania przez pielęgniarkę przez podjecie stosownego działania, gdyż sprawdzianem efektywności jest adekwatność reakcji, wyrażona stosowną odpowiedzią na informację zawartą w odpowiedzi chorego.