44 45 (3)

44

trum. a władze centralne zachowały prawo weta wobec regionalnego prawodawstwa. Regiony były jednak potężniejsze niż lokalne rządy kiedykolwiek przedtem w zjednoczonych Włoszech. Ustawodawcza władza regionów obejmowała obecnie takie dziedziny, jak opieka zdrowotna, mieszkalnictwo, urbanistyka, rolnictwo, prace publiczne i niektóre elementy szkolnictwa. W dodatku w statutach regionalnych skutecznie sięgano po kompetencje w planowaniu terytorialnym, gospodarczym i strukturalnym. Szeroko zakrojone działania Cassa per il Mesiogiorno (Fundusz dla Południa), nastawione na duże inwestycje publiczne na Południu, były w coraz większym stopniu podporządkowywane przedstawicielom rządów regionalnych.

„Od lej pory regiony lub miasta podlegające regionalnemu zwierzchnictwu mogły zakładać i obsadzać swoim personelem instytucje opieki społecznej, przeprowadzać własne programy subsydiów dla rolników i rzemieślników oraz organizować swoje własne spółdzielnie i przedszkola. Mogły zakreślić plany rozwoju regionu oraz użytkowania gruntu i mogły przejąć Izbę Handlową. Być może najbardziej wstrząsające było przekazanie podstawowego zadania «stania na straty porządku moralnego* - tj. przekazanie prawa do wydawania licencji właścicielom restauracji, sklepów, taksówkarzom, posiadaczom broni i temu podobne. Było to pełnomocnictwo do pełnienia rzeczywistej władzy. Oto nastąpiła wreszcie rewolucja w sposobie sprawowania władzy**.¹*

W ręce regionów przeszła odpowiedzialność za wiele aspektów rządzenia, które wpływają na życie przeciętnego Wiocha - wiele ważnych funkcji, których kolejne rządy krajowe nie potrafiły przedtem pełnić.

Praktyczną miarę ważności rządu regionalnego stanowią zasoby, którymi obecnie zarządza. Utworzono dziesiątki tysięcy administracyjnych stanowisk do obsługi nowych rządów, a w czasie nasilenia decentralizacji we wczesnych latach siedemdziesiątych z centralnej biurokracji przeniesiono de regionów tysiące pracowników. Do kwietnia 1961 piętnaście zwykłych regionów zatrudniało 46274 pracowników administracyjnych; liczba u urosła w poprzednich pięciu latach o 76%. (Pięć specjalnych regionów zatrudniało kolejne 29383 osoby).¹⁹

^M Clark. MpJrm lisłt. cyt- wyd, a. J9IJ92.

*• XV reęjentiMI jaia tUm&mm tttU drl ptete, Cemas Hiena. Franco Audi.

Roma IŚCI, a. 501. Do 1991 trema koka irponałwyck urrfdników ouąfitfla

90000. J1 U iii hot" (Rona) z 10 oerym 1991. s. 12.

Tabela 2.1 Wydatki we włoskich regionach (według sektorów), 1989
	Rachunek bieżący	Rachunek kapitałowy	Razem*	Razem ^b	%
Opieka zdrowotna	4*779.2	2269.7	51048.9	37208	56J%
Rolnictwo	2004J	4*95.7	6900.0	5029	7,5%
Komunikacja	4561,7	1646.9	6208.6	4525	6.8%
Ogólnie administracja	4*74.6	1059.0	5933.6	4325	6.5%
Mieszkano/roboty publiczne	121.7	5149.4	5271.1	3842	5.8%
Edukacja	2232.4	385,4	2617.8	1908	2.9%
Środowisko	340.6	1*63.7	2204.3	1607	2.4%
Pomoc socjalna	1364,4	539,0	1903,4	1387	2.1%
Przemysł/rzemiosło	2*2.6	1513.9.	1796.5	1309	2.0%
Handd/turystyka	447.5	*96.4	1343.9	980	1.5%
Kultura	449,4	386.0	815,4	594	0.9%
Obsługa zadłużenia	0.0	622.7	622.7	454	0,7%
Inne	171U	2262.9	3974.1	2897	4.4%
Wydatki razem	67149.6	23490,7	90640.3	66064	100.0%

" W bilionach lirów.

® W milionach dolarów amerykańskich.

Fundusze w dyspozycji regionów w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych wzrastały wykładniczo, począwszy od mniej więcej miliarda w 1973 do około 9 miliardów w 1976, około 22 miliardów w 1979 i ponad 65 niiliardów dolarów w 1989. Lwia część tych sum przychodziła z centrum w postaci transferów na cele ogólne oraz na cele specjalne.²⁰ (Wyszczególnienie wydatków regionalnych w 1989 jest przedstawione w tabeli 2.1). Na początku lat dziewięćdziesiątych prawie jedna dziesiąta produktu krajowego brutto była wydawana

^,0 Ouaro rapporio milo staio delpoterl locall/IWI, „Sitlemo Permanente di Servia”, Roma 1991, i. 231*240. Pomimo żądań regionów większej władzy w dziedzinie polityki podatkowej, dochód uzyskiwany bezpośrednio przez regiony (w odróżnieniu od funduszy przekazywanych przez państwo) spadł z 4,3% w 1980 do 1,8% w 1989. Ta niezgodność między uzyskiwaniem funduszy z podatków przez scentralizowaną władzę i wydawaniem funduszy przez władzę zdecentralizowaną pozostaje poważną przeszkodą na drodze do regionalnej autonomii i samodzielności finansowej. Jak pokazuje tabela 2.7. większość Włochów popiera regionalne żądania większej autonomii finansowej i przed 1991 poważnie rozważano propozycje takiej reformy. Por. JI Meuagero*' (Roma) z 10 sierpnia 1991. a. 12.