442

30. KONDENSATORY energetyczne U2

Baterie BK-74 składają się z członu zasilająco-stcrowniczego i członów kondensatorowych. W bateriach złożonych z więcej niż 6 członów pierwsze 6 członów jest załączanych bezpośrednio regulatorem RC4 (człony regulowane), pozostałe zaś są przyłączone na stałe (człony nieregulowane).

Baterie BK-74 niezależnie od mocy stanowią konstrukcyjną całość i są produkowane jako niedzielony prefabrykat. Konstrukcja baterii jest bezszkieletowa, bardzo lekka i prosta w produkcji.

Na napięcie 6 kV i 10 kV jest produkowana typowa bateria wnętrzowa BKW 76D o układzie połączeń w trójkąt o mocy 300-f-900 kvar bez możliwości regulacji. W bateriach tych zastosowano kondensatory LKPF produkcji NRD o mocy 100 kvar i napięciu 6,3 lub 10,5 kV.

Typowe baterie wnętrzowe stosowane są głównie w energetyce przemysłowej, natomiast w energetyce zawodowej stosuje się typowe napowietrzne baterie kondensatorów równoległych na napięcie 6, 10 i 15 kV i o mocach 600, 960, 1200 i 2400 kvar oraz na napięcie 20 kV o mocach 720, 960, 1440 i 2400 kvar. Do wymienionych baterii napowietrznych opracowany jest przez Energoprojekt Poznań projekt techniczny zatwierdzony jako dokumentacja powtarzalna. W albumach typowych baterii wnętrzowych oraz projekcie powtarzalnym dla baterii napowietrznych podane są wszystkie dane i wskazówki niezbędne do zaprojektowania i zamówienia baterii.

30.5. Toksyczne działanie syci w kondensatorowych

W nowoczesnych kondensatorach elektroenergetycznych izolacja zwijek jest nasycana syciwami syntetycznymi niepalnymi o większej przenikaIności elektrycznej niż olej. Zastąpienie oleju mineralnego syciwami syntetycznymi spowodowało wzrost pojemności, a więc i mocy kondensatorów oraz znacznie wydłużyło ich żywotność. Używane jako syciwa chlorowane dwufenyle mogą być uciążliwe ze względu na silne działanie toksyczne.

W przypadkach uszkodzenia obudowy kondensatora i wycieku syciwa należy zachować określone środki ostrożności i tak:

—    prace czyszczenia i transportu wykonywać w rękawicach;

—    chronić oczy przed zetknięciem Z syciwem, a gdy to nastąpiło przemywać je 3% roztworem kwasu borowego;

—    po zakończeniu prac umyć ręce ciepłą wodą z mydłem.

Produkowane w Polsce kondensatory z syciwem syntetycznym to kondensatory

typu C. Kondensatory typu K oraz wszystkie typy starszych kondensatorów są nasycane olejem mineralnym, który nie ma żadnych właściwości szkodliwych dla organizmu ludzkiego.

30.6. Kierunki rozwoju

Czołowe firmy światowe produkujące kondensatory zastępują ze względów ekonomicznych bibułkę kondensatorową foliami z tworzyw sztucznych, które ze wzglę du na swe doskonale właściwości dielektryczne pozwalają na dwukrotne zmntejszenit strat mocy czynnej oraz uzyskanie dwukrotnego wzrostu mocy w jednostce objętości. W najnowszych kondensatorach ze względów ekonomicznych syciwa toksyczne zastępuje się innymi, które w przypadku uszkodzeń nie zanieczyszczają środowiska naturalnego.

LITERATURA

.10-i. Baterie kondensatorów do kompensacji mocy biernej na napięcie 380 V i 500 V typu BK 74. At bum. Warszawa* Elekt roproje&t 1976.

10.2.    Baterie kondensatorów do kompensacji mocy biernej» wnętrzowe na napięcie JO k V typu BK W 76D, Album, Warszawa, Elcktromontuż 1981.

10.3.    Bccholc J., Polaczłk A,: Kompleksowa metoda określania mocy i lokalizacji baterii kondensatorów w zakładach przemysłowych. Gospotlttrka Paliwami i Energią, 1974, Nr 7.

30.4.    CrtZYBOWSKj S,, Koamjs A* i in.: Kondensatory w elektroenergetyce. Warszawa, WNT 1969.

30.5.    KNOTHt S.: Sieci elektroenergetyczne przemysłowe. Warszawa, WNT 1980.

30.6.    Nartowski Z. i Baterie kondensatorów do kompensacji mocy biernej. Warszawa, WNT 1967.

30.7.    Sieci elektroenergetyczne w zakładach przemysłowych. T* 1, Zasilanie i rozdział energii, Warszawa* WNT 1987.

30.8.    Strojny J.: Indywidualna kompensacja mocy biernej w zakładach przemysłowych. Biuletyn Elektro-projektu. 1971, Nr 6*

30.9.    Strojny J,: Kondensatory w sieci zakładu przemysłowego. Warszawa, WNT 1976,

30.10.    Wskazówki projektowania dla potrzeb sieci SN i nn w zakresie ograniczenia odkształcenia napięcia powodowanego przez odbiorniki nieliniowe. Warszawa, Instytut Energetyki 1981,