492

492

Zbigniew Pasek

kancjonały: kościołów baptystycznych, Chrystusowych, ruchu braterskiego, braci plymue-kich, ruchu zielonoświątkowego czy wspominanego już Kościoła ewangelicznych chrzęści' jan". Ponadto uwzględniono w analizie kancjonały Kościoła metodystycznego i ruchu neo-pietystycznego (społecznościowego). W świetle wstępnej analizy, potwierdzonej następnie właściwymi pracami nad niniejszym studium okazało się, że wszystkie te zbiory pieśni mają, po pierwsze, bardzo pokaźny statystycznie wspólny materiał pieśniowy, a po drugie, wspólne obrazowanie, symbolikę i treści, które czyniąpieśni ewangelikalne zadziwiająco spójnym zespołem tekstów. Ukazanie tej jedności będzie ważnym przyczynkiem na rzecz podanej na wstępie definicji pojęcia ewangelikalizm oraz ukaże więź duchową nowo narodzonych chrześcijan, której nie przeszkadzają różnice doktrynalne. Tak pietyzm, jak i metodyzm, mimo praktyki chrztu dzieci, z całym naciskiem głoszą konieczność nawrócenia, czyli przeżycia duchowego przełomu w chrześcijańskim życiu.

Relacje temporalne

Choć poetyka uczy, że w poezji nie ma czasowości i że dzieje się ona, podobnie jak mit, zawsze, to w wypadku analizowanych ewangelikalnych pieśni można zaobserwować interesujące zależności czasowe. Ich analiza pozwala formułować wnioski odnośnie do samej duchowości ewangelikalnej oraz odnośnie do związku między zasadami wiary a formami gramatycznymi, w jakich wyrażają się owe treści.

1. „Mocny czas teraźniejszy”

Charakterystyczną cechą omawianych pieśni jest skupienie się na czasie teraźniejszym i świadome akcentowanie teraźniejszości, poprzez dodawanie, szczególnie w zakończeniach utworów, dodatkowych z punktu widzenia ekonomii języka, słów akcentujących i podkreślających „aktualność” tego, o czym się śpiewa. Zaznaczmy, że nie chodzi tutaj o zwykłe zjawisko wyrażania przyszłości czy przeszłości poprzez gramatyczną formę czasu teraźniejszego, co i tak pojawia się w pieśniach bardzo często, ale o używanie takich zwrotów jak: śpiewamy dziś, wzywamy dziś, teraz prosimy, dziś jest ten dzień, już wolnym, idę już (EwP, nr 68), czy kocha mnie teraz (EwP, nr 67). Zakończenie pieśni O wpuść w głębinę duszy brzmi:

Ostatni raz Pan wola: Chodź!

Ten wdzięczny glos w swe serce złów!

O zbudź się dzisiąj ze snu, zbudź.

Pójdź jeszcze dziś, a będziesz zdrów [HS 1949, nr 140; ChP 1947, nr 332].

Podobne zaznaczanie aktualności pieśni pojawia się w bardzo wielu, nie tylko ewangelizacyjnych, pieśniach. Ów „wzmocniony czas teraźniejszy” - takie określenie można zaproponować - ma dość złożoną genezę. Z jednej strony jej zapleczem jest niejako naturalna tem-

¹¹ Jest to przede wszystkim krąg wspólnot, które opisywał E. Czajko w Ewangeliczni chrześcijanie w Polsce, op. cii.\ także H.R. Tomaszewski, Grupy typu ewangeliano-baptystycznego na terenie Polski u> latach 1839-1956, mps CHAT, Ll-2, Warszawa 1978.