57 (9)

///. Zasada niepodległości i suwerenności państwa 57

pctencje w systemie organów państwowych; w świetle tego wymagania trzeba też spoglądać na zasadę podziału władz.

45.    Istotą demokracji pośredniej jest podejmowanie decyzji w imieniu suwerena przez organ (organy) przedstawicielski pochodzący z wyborów. Jest niesporne, że charakter lak rozumianego organu przedstawicielskiego należy przypisać parlamentowi. W warunkach polskich cecha ta odnosi się w równym stopniu do Sejmu i do Senatu, jako że system wyborczy do obu izb opiera się na zasadzie powszechności. Daje temu też wyraz art. 104 konstytucji, określając posłów jako przedstawili e 11 narodu (co jest świadomym nawiązaniem do sformułowania art. 4 ust. 2 konstytucji); tak samo (z mocy ogólnego odesłania z art. 108 konstytucji) należy traktować senatorów. Tym samym posłowie i senatorowie nie są prawnie związani wolą (instrukcjami) wyborców ze swych okręgów wyborczych - jest to tak zwana zasada mandatu wolnego (zob. szerzej pkt 214).

Konstytucja nie określa natomiast prezydenta mianem „przedstawiciel narodu", choć pochodzi on z wyborów o równie demokratycznym charakterze jak wybory parlamentarne. Akcentuje to szczególną pozycję parlamentu (władzy ustawodawczej) v polskiej tradycji podziału władz, nie zmienia jednak faktu, że także prezydentowi przysługuje bezpośrednia legitymacja woli wyborców. Materialnie rzecz biorąc, polki prezydent też jest przedstawicielem narodu i to odróżnia jego pozycję ustrojową d systemów, w których prezydenta wybiera parlament lub inne ciało podobne.

Charakter organów przedstawicielskich można też przypisać radom gmin, radom nwiatowym i sejmikom województw, jako że pochodzą one z wyborów. Z uwagi ctlnak na ograniczony terytorialnie zakres ich legitymacji nie można ich traktować iko organów reprezentacji narodu.

III. Zasada niepodległości i suwerenności państwa

46.    Zasada ta nie ma lak uniwersalnego charakteru, jak zasada suwerenności na-"du czy niektóre zasady omawiane w dalszych częściach niniejszego rozdziału.

' uwagi jednak na nasze doświadczenia historyczne została ona silne podkreślona v kilku różnych postanowieniach konstytucyjnych. Wstęp do konstytucji mówi zawiło o walce naszych przodków o niepodległość, jak też przypomina okres, gdy

mród pozbawiony był możliwości suwerennego i demokratycznego stanowienia ■ losie ojczyzny. Ochrona niepodległości i nienaruszalności terytorium państwa wyśniona została na pierwszym miejscu wśród zadań Rzeczypospolitej (art. 5). \ kontekście tych wartości określono rolę sił zbrojnych (art. 26 ust. 1) oraz obywa->l>ki obowiązek obrony ojczyzny (art. 85 ust. 1). Stanie na straży suwerenni i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium Milowi jedno z podstawowych zadań prezydenta (art. 126 ust. 2). Silne akcentowanie werenności i niepodległości nie jest zresztą udziałem tylko polskiej konstytucji -ilobne ujęcia można z oczywistych względów odnaleźć w konstytucjach państw, <mic po 1989 roku odzyskały niepodległość (charakterystyczne są np. postanowienia