59 (10)

///. Zasada niepodległości i suwerenności państwa 59

składają się przede wszystkim - stanowienie prawa, wymierzanie sprawiedliwości, zapewnienie porządku, decydowanie o finansach państwowych, tworzenie i utrzymywanie armii”. Nawet jeżeli więc pewne kompetencje przekazane Unii Europejskiej zahaczają o wymienione dziedziny, to sprawą zasadniczą jest pozostawienie państwu wystarczającego marginesu własnej władzy w każdej z nich. Z tego między innymi powodu planowane w przyszłości wprowadzenie Polski do strefy euro będzie wymagało dokonania odpowiedniej zmiany konstytucji (zob. pkt 395).

Po drugie, ustanowiony jest złożony tryb dochodzenia do skutku umowy międzynarodowej przewidującej przekazanie kompetencji, w szczególności gdy chodzi o wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy. Artykuł 90 ust. 2-4 konstytucji (zob. szerzej pkt 397) oddają wyrażenie zgody albo w gestię parlamentu (ale wtedy w obu i/.bach konieczne jest uzyskanie większości dwóch trzecich głosów, co w polskich wamnka ]'. politycznych wymaga współdziałania opozycji parlamentarnej - tak wyrażono zgodę na ratyfikację traktatu z Lizbony w 2008 r.) albo bezpośrednio w gestię narodu (tak właśnie w formie referendum wyrażono zgodę na ratyfikację traktatu akcesyjnego w 2003 roku).

Po trzecie, zmiany zakresu przekazania kompetencji, a zwłaszcza jego rozszerzenie, możliwe jest tylko w drodze zawarcia nowej umowy międzynarodowej i pod warunkiem jej ratyfikacji przez wszystkie zainteresowane państwa. Ani Unia Europejska, ani żadna inna organizacja ponadnarodowa nie dysponuje bowiem kompetencją do samodzielnego rozszerzania swojego zakresu działania.

Po czwarte, Polska zachowuje - przynajmniej w sensie prawnym - możliwość wystąpienia z Unii Europejskiej (choć zapewne oznaczałoby to samobójstwo gospodarcze państwa). Wprawdzie Traktat o Unii Europejskiej nie zawiera regulacji tej kwestii, nie ulega jednak wątpliwości (co m.in. skonstatował Federalny Trybunał Konstytucyjny RFN), że każde państwo może podjąć decyzję o wypowiedzeniu trak-utów unijnych. Na marginesie warto zaznaczyć, że możliwość wystąpienia znajduje l.isne ujęcie w traktacie z Lizbony (zob. pkt 388).

Wejście do Unii Europejskiej, w jej obecnym kształcie, nie oznacza przekreślenia nwerenności międzynarodowej państwa polskiego. Nie ulega natomiast wątpliwości, ■ e oznacza ono ograniczenie suwerenności, ale przynosi zarazem efekt kompensacyjny, li ufnie wskazuje Jerzy Jaskiernia, iż „[...] państwo uzyskujące członkostwo w UE * jednej strony rezygnuje z wykonywania określonych kompetencji, z drugiej zaś uzyskuje pewne możliwości działania w płaszczyźnie międzynarodowej”, w szczególności poprzez współkształtowanie decyzji podejmowanych na szczeblu Unii Eu-opejskiej. Reszta jest sprawą rachunku politycznego i ekonomicznego, który każde uństwo podejmuje przez swoje demokratyczne wybierane organy.

B. Z zasadą suwerenności państwa wiąże się też istnienie szczególnych ‘■graniczeń konstytucyjnych odnoszących się do angażowania polskich sił zbrojnych (zob. pkt 385). Wprowadzenie stanu wojny możliwe jest tylko „[...] w razie brojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z umów mię-l/.ynarodowych wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji” ul. 116 ust. 2). Zasady użycia sił zbrojnych poza granicami kraju oraz zasady