5

obniżającymi i hamującymi życie i rozwój człowieka, oraz do zmiany tych warunków własnymi siłami. Jej największą zasługą w rozwoju pedagogiki społecznej jest przede wszystkim troska o nadanie jej jak największej rangi naukowej. Tak więc nakreśliła główny przedmiot i zadania oraz charakter pedagogiki społecznej, a także ustaliła w miarę precyzyjnie, zasadnicze pojęcia (średnia, norma, wzorzec, miernik, siły społeczne, wiek społeczny dziecka) które mogą ułatwić prowadzenie badań empirycznych. W tym okresie działała również Mary Richmond (1861-1922) działaczka organizacji charytatywnych w USA, która wprowadza pojęcie diagnozy społecznej, oparte na wywiadzie środowiskowym. Znoszącą rolę odegrał również Stanisław Szacki (1878-1934), którego działalność w Rosji i Związku Radzieckim nacechowana jest refleksją metodologiczną. Znane są jego koncepcje tzw. „poznanie pryzmatycznego i bezpośredniego oraz prace badawcze nad wdrażaniem modelu szkoły środowiskowej w rejonach wiejskich". W 1905 r. w Moskwie otworzył „kluby dziecięce", w 1911 zorganizował w guberni kałużyskiej letnia kolonię dla dzieci od 8 do 16 lat na której podstawą była praca fizyczna, zajęcia artystyczne, muzyczne i śpiew.

4.    Okres ilościowego wzrostu badań empirycznych (w Polsce od końca lat 50’). Okres ten wykazywał różne orientacje metodologiczne, najczęściej skłaniające się ku socjologii wychowania. Na podkreślenie zasługują badania monograficzne- głównie z udziałem nauczycieli. Jest to okres wyraźnego poszerzenia pola badawczego pedagogów społecznych.

5.    Okres syntetyzowania niejako rozsianych badań empirystycznych-w tym nakreślanie nowych obszarów badawczych oraz swoistej już metodologii.