5

Wymiana powietrza między glebą i atmosferą odbywa się na zasadzie:

•dyfuzji stężeniowej (odgrywa rolę struktura i zagęszczenie gleby-90%),

•przepływu lepkiego (tylko do głęb. 5 cm, decydują o nim zmiany temperatury, ciśnienia, wiatru, wsiąkania wody opadowej- 0,03-4%),

•różnic w stopniu nagrzania gleby w dzień i w nocy (w taki sposób 0,2 - 0,4 % powietrza glebowego ulega wymianie), •ciśnienia atmosferycznego (odgrywają znaczenie na gl, przewiewnych, przepuszczalnych i dotyczą maksymalnie do 4% wymiany).

Zmianę warunków powietrznych gleby można osiągnąć przez:

•- odpowiednie zabiegi agrotechniczne (likwidacja zaskorupienia, zwiększenie porowatości i pojemności powietrznej)

•- meliorację (zmiana stosunków wodnych gleby, zwiększenie ilości porów dużych)

•- drenowanie

•- stosowanie agro i fhomclioracji dążących do poprawy struktury gleby (rośliny głęboko korzeniące się, orka pogłębiona lub głęboszowanie - likwidacja stopy płużnej, warstw nieprzepuszczalnych)

Każdy ze składników gleby posiada właściwą dla siebie zdolność ogrzewania się i przewodzenia ciepła, charakteryzowaną przez ciepło właściwe i przewodnictwo cieplne.

Ciepło właściwe jest to ilość ciepła potrzebna do ogrzania jednostki masy tej substancji o 1°K.

• Ciepło właściwe stałej fazy gleby zależy od składu mineralogicznego i ustalone zostało drogą pomiarów kolorymetrycznych.

•Ciepło właściwe wody zależy od stanu energetycznego, w tym od ilości rozpuszczonych w niej soli.

Ciepło właściwe cz. mineralnych - 0,733 X 10³J x K materii organicznej - 1,926 X 10³J x K wody -4,187 X 10³J xK

_powietrza - 1.005 X i 0³J xK_

Współczynnik przewodnictwa cieplnego jest to zdolność ciała do przewodnictwa cieplnego.

Na wartość tego współczynnika wpływa:

•- skład mineralogiczny

•- powierzchnia styku pomiędzy cząstkami stałymi •- temperatura gleby •- zawartość pary wodnej.

Przewodnictwo cieplne powietrza jest bardzo małe i traktować je jako warstwę izolującą. Gleba sucha nie przewodzi więc ciepła.

Przewodnictwo cieplne wody jest 20 razy wyższe niż powietrza, co powoduje wzrost przewodnictwa w miarę nasycania gleby wodą, aż do maksymalnego przewodnictwa przy pełnym nasyceniu wodą.

Przenoszenie i akumulacja ciepła w glebie odbywa się poprzez:

•- przewodzenie •- promieniowanie *- ruch wody i powietrza

•- zmiany stanu skupienia wody w glebie (parowanie, kondensacja, zamarzanie, topnienie)

Przepływ ciepła odbywa się zawsze od poziomu o wyższej temperaturze do warstw o temp. niższej,

Przepływ ciepła w glebie cechuje naturalna okresowość (transformacja) zmian dobowych energii promienistej w głąb: wartość dodatnia (w dzień) wartość ujemna (w nocy)

Największe wahania mają miejsce przy powierzchni

ziemi:

• im głębiej tym zmiany strumienia ciepła mniejsze,

•gleby wilgotne mają mniejsze zmiany wahań strumienia przepływającego ciepła (przeciwdziała przymrozkom),

•gleby suche i luźne wykazują duże wahania temperatur.