612

WALENCJA

Możliwości wynikające z systemowej łączliwości przedrostków wykorzystywane są w minimalnym stopniu. Zdecydowanie najczęściej prefiksy występują w przymiotnikach zawierających najproduktywniejsze sufiksy, tzn. -n-, -ow-i -sk-. Wśród przymiotników z sufiksem -n- brak tylko prefiksu proto- oraz nąj-.

W strukturze przymiotników z sufiksem -ow- występują następujące przedrostki: a- (atypowy), anty- (antyludowy), bez- (bezbramkowy), co- (cotygodniowy), do-(idomięśniowy), między- (międzypaństwowy), na- (napokladowy), nad- (nadpiętro-wy), od- (odprzodowy), około- (okolorównikowy), po- (poburzowy), pod- (podgorączkowy), ponad- (ponadżyciowy), poza- (pozazawodowy), przeciw- (przeciwalkoholowy), przed- (prz.edwrześniowy), prz,y₂- (przyzagrodowy), pseudo- (pseudonaukowy), re- (refinansowy), śród- (śródwyrazowy), ultra- (ultrafioletowy), wewnątrz-(wewnątrzkomórkowy), z,a- (zakulisowy), zewnątrz- (zewnątrzkomórkowy). Zdecydowanie dominują przedrostki rodzime, wszystkie identyfikowalne z przyimkami.

Z podstawami zawierającymi sufiks -sk- łączą się o- (akatolicki), anty-(antybohaterski), bez- (bezpański), między- (międzymiejski), nad- (nadwiślański), od- (odziemski), około- (okołoziemski), pra- (pralechicki), pre- (prefaszystowski), pro- (proniemiecki), proto- (protosemicki), przeciw- (przeciwkoltuński), przed-(przedolimpijski), przy₂- (przymorski), pseudo- (pseudonowatorski), śród- (śród-górski), trans- (transalpejski), ultra- (ultrakatolicki), wewnątrz- (wewnątrzmiej-ski), za- (zabużański).

Na uwagę zasługują prefiksy o- oraz u- wydzielane głównie w formacjach z sufiksem -on- (orzęsiony, ugałęziony). W przymiotnikach z sufiksem -(i) najczęściej pojawia się prefiks bez- (beznogi). Przedrostek naj- wydziela się tylko w typie z sufiksem -.szy, (najmilszy).

Największą grupę stanowią przedrostki wydzielane w przymiotnikach o jednym określonym wykładniku sufiksalnym. Z wyjątkiem naj- są to segmenty obcego pochodzenia. Przedrostki, które cechuje szersza Walencja, są wyłącznie rodzime.

W strukturze przymiotnika prefiksalnego elementem bezpośrednio następującym po przedrostku jest najczęściej rdzeń. Połowa przedrostków wykazuje także zdolność łączenia się z podstawami rozbudowanymi w części przedrdzennej. Największą aktywność w tym względzie wykazuje prefiks bez- (bez-in-dukcyjny, bez-kon-duktorski, bez-na-dziejny, bez-o-padowy, bez-ob-jawowy, bez-od-blasko-wy, bez-po-stojowy, bez-pod-miotowy, bez-pre-fiksalny, bez-pro-gramowy, bez--prze-stojowy, bez-przed-rostkowy, bez-przy-czynowy, bez-u-czuciowy, bez-wy--miarowy, bez-wz-ględny, bez-z-włocz.ny, bez-za-worowy). W takich połączeniach może wystąpić także kilka innych jednostek, jednak w zdecydowanie mniejszej ilości powiązań. Do wyjątków należą sytuacje, gdy prefiks występuje w powiązaniu z podstawą o nagłosie z nim identycznym (pra-pra-dawny, po-po-rodowy).

Ważnym czynnikiem warunkującym łączliwość prefiksów jest podstawa. Na przykład podstawa zawierająca w nagłosie prefiks po- otwiera miejsce dla kilkunastu przedrostków przymiotnikowych (arcy-, bez-, hiper-, między-, na-, nad-, nie-, od-, po-, pod-, prze-, przeciw-, przed-, przy₂-, wewnątrz-, zewnątrz-', arcy-po-cieszny, bez-po-stojowy, hiper-po-prawny, między-po-kladowy, nad-po--klad-owy, nie-po-staciowy, od-po-dwórzowy, po-po-rodowy, pod-po-wierzch-

612