7 Od Dionizjów do sceny teatr starożytny i współczesny

Konspekt lekcji języka polskiego w klasie V

Data: 10.09.2007r.

Szkoła Podstawowa nr 7 w Starym Lubotyniu.

r

Przygotowała: Wioleta Sliwowska

Temat lekcji: Od Dionizjów do sceny - teatr starożytny i współczesny.

Cele lekcji:

-    zna genezę teatru,

-    zna tworzywo teatralne,

-    rozumie znaczenie teatru w rozwoju duchowym człowieka,

-    porównuje teatr starożytnej Grecji z teatrem współczesnym,

-    charakteryzuje sylwetkę idealnego widza.

Metody:

-    drama,

-    praca z tekstem

Formy:

-    z całą klasą

Środki dydaktyczne:

-    ilustracja - starożytny teatr grecki ( z podręcznika do historii)

-    karta pracy dla każdego ucznia - schemat teatru greckiego (rysunek).

Przebieg lekcji:

1.    Określenie tworzywa teatralnego.

Polecenia i pytania:

•    Przyjmij wybraną pozę (uczniowie losują role, nie mówią pozostałym kogo naśladują): dyskobola, łyżwiarki, łuczniczki, boksera, malarza, fotografa, śpiewaczki operowej, dyrygenta, skrzypka, pianisty, tancerki baletowej.

•    Zidentyfikuj postacie. Na jakiej zasadzie je rozpoznałeś? Z jakimi dwoma dziedzinami związane są te postacie? (sport, sztuka)

•    Która z dziedzin sztuki wykorzystuje prozę jako tworzywo? (teatr),

•    Narysuj scenę teatralną i wpisz nazwy tworzywa teatralnego ( słowo, ruch sceniczny, gest, mimika, dźwięk, światło, scenografia).

2.    Poznanie genezy teatru.

Polecenia dla uczniów:

•    Wysłuchaj tekstu o początkach teatru (czyta nauczyciel).

TEATR POD GOŁYM NIEBEM

Początki teatru greckiego wiążą się z obchodami świąt na cześć Dionizosa, boga plonów i wina. Dionizje trwały cztery dni każdej wiosny. Chór mężczyzn i chłopców śpiewał pieśni o Dionizosie i jego towarzyszach.

W VI w. p.n.e zaczęto odgrywać przed publicznością różne wydarzenia. Chórzysta nakładał na twarz maskę i wcielał się w postacie bohaterów pieśni. Maski wyrażały uczucia postaci, np.: radość, gniew, przerażenie. W ten sposób powstał teatr, w którym początkowo występował tylko jeden aktor. Jednak jednemu aktorowi trudno było przekazać dialog, dlatego wprowadzono drugiego, a dopiero w V w. p.n.e — trzeciego. Trzeciego. I tak pozostało na długie wieki. Ważną rolę w teatrze starożytnej Grecji odgrywał chór, który prowadził „ rozmowy ”z postaciami na scenie i komentował (wyjaśniał, wyrażał swoje zdanie) wydarzenia sztuki. Aktorami byli wyłącznie mężczyźni, którzy odtwarzali także role kobiece.

Dionizje stały się nie tylko świętem religijnym, ale też świętem teatru. Rozpoczynały się od procesji, która przemierzała całe miasto, niosąc posąg boga. Ustawiano go na ołtarzu w centrum teatru. Kapłan Dionizosa zajmował honorowe miejsce na widowni - w kamiennym fotelu.

Ateńczycy oglądali cztery przedstawienia dziennie, podziwiali tańce i słuchali poematów. Przez trzy dni wystawiano poważne utwory - tragedie, czwartego dnia zaś — komedie. Autorzy najlepszych sztuk nagradzani byli wieńcem laurowym, ale był to tylko symbol zwycięstwa. Najważniejsza była sława i szacunek. Gdy sztuka się podobała, autor i aktorzy nagradzani byli brawami, ale jeśli widzowie nie byli zadowoleni, ciskali w aktorów orzechami.

Starożytni Grecy kochali teatr. W Atenach na przedstawienia chodzili wszyscy obywatele, również kobiety. Kto nie miał pieniędzy na bilet, wchodził za darmo i siadał na schodach. Najbiedniejsi otrzymywali od państwa zasiłek teatralny, aby w dniach przedstawień mogli opuścić pracę. Już od wczesnego ranka Grecy zajmowali miejsca, a że spędzali w teatrze cały dzień, zabierali ze sobą kaszę z jedzeniem. Najlepsze miejsca na ławkach zarezerwowane były dla kapłanów i dostojników.

Teatry budowano pod gołym niebem, na stokach gór, aby widownia chyliła się w kierunku sceny. Miały one znakomitą akustykę, każde słowo wypowiadane na scenie słychać było w najdalszych rzędach. Żeby oglądający mogli także dobrze widzieć, maski teatralne były znacznie większe od twarzy, a aktorzy chodzili na koturnach, czyli butach na bardzo wysokich podeszwach. Przedstawienia opłacali zamożni obywatele. Co roku inny Ateńczyk wybierał śpiewaków i aktorów, kupował im stroje i zapewniał utrzymanie. Pensje wypłacało państwo.

• Sprawdź, czy zapamiętałeś najważniejsze wiadomości o teatrze w starożytnej Grecji.

Kiedy powstał teatr grecki?

Z jakim świętem wiązały się początki teatru greckiego?

Kto oglądał przedstawienia teatralne?

Co to był zasiłek teatralny?

Jak wyglądał teatr grecki?

Kto grał w teatrze greckim?

Jakie były atrybuty aktorów greckich?

Dla kogo były przeznaczone najlepsze miejsca?

W jaki sposób nagradzano najlepszych aktorów?

* Ponownie, słuchając tekstu o początkach teatru (czyta nauczyciel) , uzupełnij szkic najważniejszymi informacjami.

Szkic teatru greckiego

3.    Porównanie teatru współczesnego z teatrem starożytnej Grecji. Polecenia dla ucznia:

• Wskaż podobieństwa i różnice między teatrem starożytnej Grecji a współczesnym.

4.    Określenie roli teatru w rozwoju duchowym człowieka.

Pytania dla uczniów:

•    Jak okazuje przeżycia aktor, a jak okazuje swoje przeżycia widz teatralny?

•    Jaką rolę odgrywa publiczność teatralna? Czy bez niej mógłby istnieć teatr? Uzasadnij.

•    W jakim celu ludzie chodzą do teatru? W wypowiedzi możesz zastosować wybrane słownictwo:

-    kontakt a aktorem,

-    kameralna atmosfera,

-    wyrażanie emocji oklaskami

-    kontakt z elitarnym towarzystwem,

-    nastrój tajemniczości, niespodzianki,

-    przebywanie w pięknej Sali,

-    przeżycia estetyczne,

-    współodczuwanie z innymi widzami,

-    identyfikowanie się z postacią

-    obserwowanie gry świateł,

-    odczytywanie mimiki i gestów aktora,

-    wsłuchiwanie się w głos aktora,

-    wymiana refleksji w antraktach.

5. Charakteryzowanie idealnego widza teatralnego.

Polecenie dla uczniów (lub praca domowa):

W kilku zdaniach scharakteryzuj idealnego widza teatralnego. Uwzględnij: wygląd, zachowanie, sposób uzewnętrznienia przeżyć i wrażeń.