822

48

ODDZIAŁYWANIE LINII I STACJI NA ŚRODOWISKO

48.1. Rodzaje oddziaływań

Linie i stacje elektroenergetyczne mogą oddziaływać bezpośrednio na człowieka i inne żywe organizmy lub też mieć wpływ na środowisko, a poprzez środowisko, pośrednio, również na człowieka.

Bezpośredni szkodliwy wpływ na człowieka może się objawiać przez:

—    możliwość rażenia, pożaru lub wybuchu;

—    hałas;

—    obecność pola elektrycznego.

Wpływ na środowisko polega na:

—    zajmowaniu lub ograniczeniu użytkowania terenów rolnych, zielonych, wodnych i miejskich;

—    możliwości skażenia środowiska;

—    zmianie krajobrazu;

—    oddziaływaniu niebezpiecznym i zakłócającym na urządzenia telekomunikacyjne i elektroniczne.

48.2. Wpływ oddziaływań na organizmy żywe 48.2.1. Hałas

Hałas wytwarzany przez urządzenia elektroenergetyczne ma znaczenie praktyczne tylko w przypadku stacji elektroenergetycznych zlokalizowanych na terenach zamieszkałych. W liniach napowietrznych przyczyną hałasu jest przede wszystkim ulot, który przy stosowanych obecnie dużych przekrojach przewodów linii WN występuje tylko sporadycznie, w okresach złej pogody i niezbyt intensywnie.

Źródłem hałasu w stacjach są głównie: transformatory wraz z wentylatorami chłodzącymi, sprężarki oraz wyłączniki. Dokuczliwość hałasu dotyczy głównie terenów wokół dużych stacji napowietrznych oraz budynków mieszkalnych z wbudowanymi stacjami wnętrzowymi [48.5].

W celu przeciwdziałania uciążliwości hałasu pochodzącego od transformatorów stosuje sie:

—    ekrany akustyczne (pojedyncze płyty ustawione z jednej lub z kilku stron) obniżające poziom hałasu o kilka do kilkunastu dB (A);

—    kominy i obudowy akustyczne (osłony z czterech lub z wszystkich stron), obniżające poziom hałasu bardziej niż ekrany;

—    wkładki elastyczne w szynach;

—    płyty akustyczne do wykładania komór transformatorów;

—    dylatację między fundamentami transformatora i budynku, w którym jest on zlokalizowany.

Ekrany i dylatacje są stosowane również w celu ograniczenia hałasu wytwarzanego przez sprężarki i wyłączniki.

48.2.2. Pole elektryczne

Urządzenia elektroenergetyczne wysokiego napięcia wytwarzają wokół pole elektromagnetyczne. Natężenie pola magnetycznego ma wartość zbliżoną do natężenia pola ziemskiego, dlatego nie jest szkodliwe dla organizmów żywych i może być pominięte w rozważaniach. Natężenie pola elektrycznego może osiągać duże wartości i mieć ujemny wpływ na organizm, W praktyce uwzględnia się wpływ pola elektrycznego w przypadku linii i stacji o napięciu znamionowym 110 kV i wyższym. Przy niższych napięciach natężenie pola elektrycznego w odległościach, jakie są wymagane przez przepisy budowy jest znacznie mniejsze od natężenia szkodliwego dla człowieka.

Wymagania ochrony przed oddziaływaniem pola elektrycznego określa zarządzenie [48,6]. Wprowadza ono pojęcie stref ochronnych wokół źródeł pól elektrycznych. Dla pola elektrycznego o częstotliwości 50 Hz strefy te są określone następująco :

—    strefa ochronna pierwszego stopnia to strefa, w której natężenie pola elektrycznego jest większe niż 10 kV/m; w obszarze tej strefy przebywanie ludzi, z wyjątkiem osób zatrudnionych przy eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych, jest zabronione;

—    strefa ochronna drugiego stopnia to strefa, w której natężenie pola elektrycznego wynosi l + 10kV/m; w obszarze tej strefy dopuszcza się okresowe przebywanie ludzi, lecz zabrania się lokalizacji budynków mieszkalnych oraz szpitali, szkół, żłobków, przedszkoli itp.

Natężenie pola elektrycznego ograniczające strefy powinno być mierzone na wysokości 1,8 m nad powierzchnią terenu. Do pomiarów sprawdzających natężenie pola elektrycznego upoważniono Energopomiar Gliwice oraz Instytut Energetyki.

Wymaganie zachowania stref ochronnych odgrywa istotną rolę w projektowaniu linii napowietrznych. Wokół linii w stosunku do różnego typu obiektów musi być zapewniona odpowiednia strefa ochronna. Przykładowy wykres rozkładu natężenia pola elektrycznego w płaszczyźnie prostopadłej do kierunku linii pokazano na rys. 48.t.

Rys. 48.1, Rozkład p&la elektrycznego w płaszczyźnie prostopadłej do kierunku linii dla. słupa przelotowego serii B2 linii 110 kV, wg [48.2]. Przewody robocze na wysokości A = 5,74 m