8 2

8

TĘTNO I CIŚNIENIE KRWI

Główną pracę wydatkowaną na wprowadzenie krwi w ruch wykonują komory (skurcz serca = skurcz komór). W czasie rozkurczu ruch krwi podtrzymywany jest przez elastyczność ścian naczyń tętniczych.

Tętno to odkształcenie elastycznej ściany tętnicy (pod wpływem ki wi wtłoczonej do naczynia w czasie wyrzutu serca), które rozchodzi się na obwód w postaci fali tętna (średnia szybkość: 7,5 m/s; u starszych 12 m/s, u młodych 5m/s). Szybkość fali tętna nie jest równoważna z szybkością przepływu krwi i zależy proporcjonalnie od sprężystości i grubości ścian naczyń a odwrotnie proporcjonalnie od bezwładności masy krwi (średnica naczynia i gęstość krwi)

Ciśnienie tętna to różnica między wartością ciśnienia skurczowego i rozkurczowego (norma - 50 mm Hg).

Badanie tętna wykonujemy dotykiem - ponad stawem nadgarstkowym, wzdłuż tętnicy promieniowej.

Gdyby tętnice nie były elastyczne to:

•    wzrośnie ciśnienie skurczowe

•    zmniejszy się ciśnienie rozkurczowe

•    w czasie rozkurczu krew przestanie płynąć

Wysokość ciśnienia skurczowego jest tym większa im większa jest objętość wyrzutowa serca, szybkość wyrzutu i sprężystość aorty

Wysokość ci śni em a rozkurczowego jest tym mniejsza im wolniejszy jest rytm serca, wyższa sprężystość aorty i mniejszy opór przepływu

Metody pomiaru ciśnienia krwi:

•    krwawa (bezpośrednia) - polega na wprowadzeniu cewnika do naczynia lub jamy serca i pomiar ciśnienia czołowego (ciśnienia żylnego, prawie meoscylującego - manometrem rtęciowym; ciśmeń oscylujących - manometrem optycznym)

•    bezkrwawa (pośrednia) - pomiar ciśnienia bocznego. Ciśnieniem zewnętrznym (wywieranym przez wypełniony powietrzem mankiet gumowy) przeważa się, a następnie (spuszczając część powietrza z mankietu) równoważy boczne ciśnienie krwi w tętnicy ramieniowej

Metoda osłuchowa Korotkowa:

wykorzystuje zjawiska osłuchowe związane z przepływem burzliwym (turbulentnym) krwi w naczyniu (opis wykonania pomiaru znajduje się w części praktycznej rozdziału).

Krew normalnie płynąca w naczyniu charakteryzuje się przepływem laminarnym (równoległe warstwy cieczy, poruszające się szybciej w strumieniu środkowym i wolniej przy ścianach naczynia), natomiast po zamknięciu, a następnie otwarciu światła naczynia przepływ staje się burzliwy (zwolnienie prądu cieczy powoduje zawirowania warstw), aż do wyrównania ciśnienia w badanym odcinku naczynia z wartością ciśnienia rozkurczowego. Pizepływowi burzliwemu towarzyszą pukające tony i szmeiy.

Prawidłowe ciśnienie wynosi 120/80 (70) mm Hg. Ciśnienie skurczowe wzrasta z wiekiem i u osób powyżej 50 roku życia może wynosić 150 mm Hg Za nadciśnienie uważa się stałe powtarzalny wynik