4

POWIETRZE GLEBOWE

Powietrze wypełnia znaczną część porów glebowych.

* Zajmuje makropory, a przy niskiej wilgotności gleby również mikropory.

Objętość porów zajętych przez powietrze oraz jego skład mają ogromny wpływ na procesy biologiczne zachodzące w glebie jak:

•Rozwój systemu korzeniowego roślin,

•Pobieranie składników pokarmowych przez rośliny, •Aktywność mikrobiologiczna mikroorganizmów glebowych, •Intensywność i kierunek przebiegu procesów utleniania i redukcji zachodzących w glebie.

Skład powietrza glebowego zależy od: •Gęstości gleby,

•Zawartości substancji organicznej,

•Wilgotności,

•Aktywności biologicznej (w tym mikroorganizmów), •Szybkości dyfuzji i wymiany gazów między glebą a atmosferą.

Skład powietrza ulega zmianie w sezonie wegetacyjnym, zmienia się też w profilu glebowym. Pobieranie tlenu w okresie lata wynosi:

•30-300 kg/ha/dobę,

•kilkunastu ton/ha/rok.

Zapas tlenu w 1 m³ wynosi:

•-    przy 10% poj, powietrznej - 20 litrów

•-    przy 60% poj. powietrznej - 60 litrów

Powietrze glebowe składa się z:

•- tlen 21-18% (mniej o 20%)

*- dwutlenek węgla 0,2-0,3 - 1,6% (wiecej 10-100%) •- metan •- etylen •- podtlenek azotu.

Minimalna krytyczna objętość porów powietrznych wynosi dla traw 5-10%, zbóż -15%, okopowych i pomidorów 20%. Spadek zawartości tlenu do około 1 % przyczynia się do:

•    spadku intensywności oddychania mikroorganizmów tlenowych i korzeni roślin,

•Zmniejszenie tempa wzrostu korzeni,

•Słabsze pobieranie składników pokarmowych,

•Gorsze kiełkowanie.

Wymagane jest dla roślin co najmniej;

•    3% v/v tlenu w powietrzu glebowym, aby nie obumrzeć, •5-10% dla wzrostu,

•> 12 % dla pełnego rozwoju.

Gatunki wrażliwe na niedobór: ziemniaki, pomidory, marchew, buraki._

Niewłaściwe warunki tlenowe mogą wywoływać:

•niedotlenienie - zahamowanie oddychania korzeni, •nagromadzenie C0₂ w stężeniach szkodliwych >10%, • deficyt azotu w wyniku denitryfikacji i utleniania do formy gazowej,

•toksyczności niektórych produktów procesów beztlenowych (Mn⁺⁺, Fe⁺⁺, NO_z, S\ CH₄, C₂H₄).