Astrofotografia (65)

54 Astrofoiografia tywu), że np. znaczna część tarczy Księżya „wyjdzie" z kadru (przy ogniskowych powyżej 2000 mm ruch obiektu w kadrze jest bardzo szybki). Aby temu zaradzić, musimy po ustawieniu ostrości przesunąć trochę teleskop tak. aby po kilku sekundach Księżyc „wszedł" w kadr. Może wydawać się to trochę skomplikowane, ale po zrobieniu kilkunastu zdjęć osiągniemy należytą wprawę, a uzyskane efekty w postaci zdjęć kraterów na Księżycu czy pierścieni Saturna sowicie wynagrodzą nasz wysiłek.

Stońce

Fotografowanie Słońca rządzi się odmiennymi zasadami niż fotografowanie pozostałych obiektów astronomicznych. Powodem jest ilość promieniowania dochodzącego ze Słońca do Ziemi. W porównaniu z innymi ciałami niebieskimi Słońce dostarcza ogromnych ilości energii. Dlatego też przy jego fotografowaniu najważniejsze jest zmniejszenie dochodzącej do błony fotograficznej ilości promieniowania.

Aby tarcza Słońca nie była niewielką plamką na zdjęciach, musimy dysponować ogniskową co najmniej 500 mm. Jeśli fotografujemy całą tarczę słoneczną, wystarczą ogniskowe od 500 do 2000 mm. Gdy jednak chcemy fotografować plamy słoneczne lub granulację, niezbędne jest użycie ogniskowych dłuższych niż 4000 mm. Aby uzyskać tak znaczne powiększenie. stosujemy soczewki Barlowa (telekonwerter fotograficzny) lub okular (projekcja okularowa). Filmy nadające się do fotografii Słońca powinny mieć jak najmniejszą czułość (25-100 ASA). Bardzo dobre rezultaty otrzymamy, używając filmów Fuji i Kodak, zwłaszcza jeśli wykorzystamy filmy pozytywowe (slajdy). Oczywiście, im mniejsza czułość filmu, tym lepiej. Zanim jednak naciśniemy spust migawki, należy zmniejszyć ilość światła docierającego do filmu. Jak to zrobić?

Wiemy: że gdy rozmiary obrazu na błonie fotograficznej powiększamy (poprzez wydłużanie ogniskowej), jasność uzyskanego obrazu maleje. Gdy wydłużymy ogniskową dwukrotnie. pole powierzchni obrazu wzrośnie czterokrotnie, a co za tym idzie, jasność obrazu zmaleje czterokrotnie. Energia promieniowania słonecznego jest jednak zbyt duża. aby poprzez zwiększenie ogniskowej udało się ściemnić obraz tarczy słonecznej tak. że film będzie prawidłowo naświetlony. Również atmosfera Ziemi spełnia rolę ściemniającego filtru. Wielkość tego osłabienia zależy od wysokości Słońca nad horyzontem. Wszyscy lubimy podziwiać wschody i zachody Słońca, kiedy tarcza ma czerwonawe zabarwienie (mała wysokość nad horyzontem): wtedy światło słoneczne nie razi. W południe już nikt nie odważy się spojrzeć na Słońce. Oczywiście, im mniejsza wysokość nad horyzontem, tym tarcza słoneczna ma mniejszą jasność, jednak ruchy mas powietrza wpływają ujemnie na zdolność rozdzielczą obrazu. Najlepiej zatem fotografować Słońce wtedy, gdy jego tarcza znajduje się na wysokości 15°—30° nad horyzontem, ale i wówczas należy osłabić słoneczne światło.

Najprostszą metodą jest zasłonięcie obiektywu przesłoną (diafragmą) z koncentrycznym otworem o średnicy nie mniejszej niż 30% średnicy obiektywu (rys. 30).

Taką przesłonę robimy z grubej tektury i barwimy ją z obu stron na czarno. Jej zewnętrzna średnica powinna być tak dopasowana, aby można było wcisnąć diafragmę w obudowę obiektywu (refraktory). W reflektorach postępujemy podobnie, z tą jednak różnicą, że otwór nie może być koncentryczny, tzn. musi być położony w’ pewnej odległości od środka przesłony (rys. 31).