• Talidomid - powoduje brak przedramienia u niemowląt (działa między 35 a 50 dniem ciąży). Jest to lek uspokajający, kiedyś stosowany przeciw malarii, ma działanie teratogenne.
• Teratogeneza - nauka o defektach wrodzonych dzieci, spowodowanych radiacją, wirusami lub substancjami chemicznymi.
• Teratogen - czynnik wywołujący teratogeneza. Może działać ogólnie, powodując znaczne zaburzenia lub wyłącznie w jednym okresie rozwoju lub w obrębie jednego narządu. Przykłady: Talidomid, Akutan (kwas retinowy - lek przeciwtrądzikowy wprowadzał ostre zniekształcenia twarzy. Wady serca i otępienie umysłowe).
• Teratologia - nauka o nieprawidłowościach. Zajmuje się badaniem rozwoju zarodkowego i okresem dojrzewania oraz oceną zaburzeń i wad rozwojowych.
19. Chemioterapia.
Leczenie chorób za pomocą substancji chemicznych w stężeniach zazwyczaj nieszkodliwych dla chorego, a wybiórczo niszczących lub uszkadzających drobnoustroje chorobotwórcze lub hamujących rozwój komórek nowotworowych.
20. Co to jest dawka progowa, lecznicza i śmiertelna?
• Dawka progowa - dawka minimalna, graniczna, powodująca pierwsze widoczne oznaki zatrucia. Ilość substancji, która wywołuje pierwsze spostrzegalne skutki biologiczne.
• Dawka lecznicza - dawka kuracyjna, która powoduje ustąpienie objawów choroby. Ilość substancji, która wykazuje określone działanie farmaceutyczne, nie wywołując zaburzeń istotnych procesów fizjologicznych.
21. Cytochrom P450.
Najważniejsza rodzina hemoproteidów, stanowiąca składnik mikrosomalnego łańcucha transportu elektronów uczestniczących w utlenianiu (reakq'e I fazy) liofilowych substratów endogennych (np. cholesterol) i ksenobiotyków. Występuje w siateczce śródplazmatycznej szorstkiej i gładkiej, błonie jądrowej i jąderku komórek większości narządów.
Reakcje I fazy - przemiany biochemiczne z ksenobiotykiem i substancjami endogennymi. Obejmują reakcje redukcji, utleniania i hydrolizy. Reakcje II fazy - przemiany biochemiczne ksenobiotyków polegające na wiązaniu substancji chemicznej lun jej metabolitów powstających w czasie I fazy z cząsteczkami endogennymi, co umożliwia wydalanie ich z organizmu.
22. Co odkłada się w organizmie?
Pb - płuca, kości, mózg, gruczoł krokowy C6H6 - wątroba Cd - nerki
As - włosy, paznokcie, skóra
Cr - śledziona, szpik, wątroba i nerki
23. Co to jest synergizm?
Jest to współdziałanie dwóch substancji na ten sam receptor. Skutek icj działania jest większy niż suma efektów ich oddzielnego działania.
24.
Co to jest miosis oczne i mydriaza? IM (OS75 OC2Pfc-
• Miosis oczne - zwężenie źrenicy oka spowodowane wpływem alkoholu. ' .
• Mydriaza - rozszerzenie się źrenicy oka pod wpływem np. amfetaminy, atropiny. MfPf^l 7 ^P
25. Co to jest ksenobiotyk, protoksykant, receptor?
• Ksenobiotyk - obca substancja w żywym organizmie (toksyczna lub nie). Substancja chemiczna nie będąca naturalnym składnikiem organizmu żywego, ani też używana przez organizm do podtrzymywania funkcji życiowych.
• Protoksykant - ulega uzjadowiceniu w organizmie. Wprowadzony do organizmu jest obojętny, potem staje się trucizną. To ksenobiotyk, który może rozłożyć się, a produkty jego rozkładu są toksyczne.
• Receptor - jest to miejsce przeznaczone do wychwytywania ksenobiotyk. Jest to także substancja, która wiąże inną substancję, jak enzym. Receptorem może być np. błona komórkowa.
26. Działanie acetylenu.
H — c = C — H - Mechanizm ten opiera się przede wszystkim na działaniu narkotycznym na układ nerwowy (wiązanie nienasycone ułatwia wchłanianie do płuc). Działa jako inhibitor przemian biochemicznych i silnie drażni komórki błony śluzowej. Działa silnie utleniając podobnie jak ozonTTtrproWaćJźfdo powstania dużej ilości wolnych rodników. Wykazuje wyzszą reaktywność od reaktywności etylenu. W małych dawkach służy do usypiania. Nie jest toksyczny. Toksyczność pojawia się gdy jest zanieczyszczony, wypycha tlen z powietrza, następuje wtedy zaburzenie pamięci, sinica.
27. Działanie glikolu. H-i"
Działa narkotycznie (depresyjnie) na układ nerwowy, wpływa na równowagę kwasowo-zasadową organizmu (prowadzi do ciężkiej kwasicy). Atakuje nerki powodując ciężką neuropatię (kumulacja kwasu szczawiowego i jego soli w kanalikach nerkowych - niewydolność kanalikowa nerek). Dawka śmiertelna to 50-100 cm3. Efektem zatrucia jest przyspieszony oddech, brak reakcji źrenicy na światło, euforia na przemian z depresją, zniesienie uczucia lęku, utrata przytomności, drgawki i śpiączka.
28. Toksyczność chromu.
Niedobór C'r3+ powoduje upośledzenie metabolizmu glukozy i lipidów (niedobór glukozy i lipidów - organizm wykazuje objawy cukrzycowe),
Sole Cr(IV) sąjtobcze-roznuszczalne w wodzie, wiec mogą być przenoszone w organizmie przez krew. Okres utajony chromu wynos<40-15 latT~> Jeśli w Lyin czdde przyjmiemy uużu ditoiiiu Lo może on być nawet rakotwórczy. Chrom będzie oddziaływał negatywnie na ukraa oddechowy: bronchit, ciężkie stany zapalne, zmiany nowotworowe. Cr jest silnym utleniaczem. Organizm potrafi sobie poradzić z niewielkimi ilościami Cr+6, redukując go do Cr3*. Sole chromu kumulują się w śledzionie, szpiku, wątrobie i nerkach, uszkadza układ oddechowy, przewód pokarmowy, powoduje zmiany skórne. Ma działanie rakotwórcze, mutagenne, teratogenne, embriotoksyczne.
3