CCF20090521012

Ćwiczenie 3.11

Układanie jadłospisów dla osób o zwiększonej aktywności fizycznej

Wprowadzenie

Jednym z najważniejszych czynników wpływających na wysokość całkowitego wydatku energetycznego człowieka jest rodzaj aktywności fizycznej oraz warunki jej wykonywania. Zróżnicowanie rodzaju wykonywanej pracy mięśniowej powoduje, że wydatki na ten cel mogą stanowić bardzo różną wartość podstawowej przemiany materii (nawet kilkadziesiąt procent).

W celu określenia zapotrzebowania człowieka na energię konieczne jest ustalenie wysokości jego całodobowych wydatków energetycznych. Przy ocenie wydatku energetycznego wynikającego z pracy zawodowej i trybu życia stosuje się różne poziomy aktywności fizycznej. Każdemu poziomowi aktywności odpowiada określony wydatek energetyczny, stanowiący wielokrotność podstawowej przemiany materii (PPM). W polskich normach żywieniowych uwzględniono trzy poziomy aktywności fizycznej: małą (PPM x 1,4 lub 1,5), umiarkowaną (PPP x 1,7) oraz dużą (PPM x 2,0).

Wysokim wydatkiem energetycznym charakteryzuje się wykonywanie wielu różnych zawodów (górnik, hutnik), uprawianie wyczynowo sportu (sporty siłowe, kolarstwo, biegi długodystansowe, pływanie), a także sport rekreacyjny (ćwiczenia na siłowniach, w fitness klubach).

Do potrzeb organizmu związanych z wykonywaniem wysiłku fizycznego musi być dostosowany sposób żywienia. Racjonalne żywienie może podnosić efektywność pracy oraz sprawność i wydolność fizyczną. Specyfika metabolizmu w organizmie osób wykonuj ących intensywną pracę fizyczną wskazuje na konieczność zastosowania norm żywieniowych odbiegających od przeciętnych.

Podczas intensywnego wysiłku fizycznego wzrasta zapotrzebowanie organizmu przede wszystkim na energię. Zależnie od rodzaju wykonywanej pracy czy uprawianego sportu, intensywności i czasu trwania wysiłku fizycznego należy dostarczyć człowiekowi 3000-6000 kcai/dobę. Aby pokryć to zapotrzebowanie, konieczne jest spożywanie odpowiedniej ilości energetycznych składników odżywczych.

Szczególnie istotna jest odpowiednia podaż węglowodanów, które powinny dostarczać 60-65% całkowicie spożytej energii. W takich sytuacjach zaleca się

226