CCF20090831159

Ż&4 kogum obserwujący

istotą jest bezpośrednie przechodzenie w produkt neutralny — ich byt staje się bytem, który jest sam w sobie zniesiony, czyli czymś ogólnym; i kwas, i zasada mają prawdę tylko jako coś ogólnego. Podobnie więc jak szkło czy bursztyn mogą być elektrycznie zarówno dodatnie, jak i ujemne, tak kwas i zasada nie są związane ani z tą, ani z inną rzeczywistością, lecz każda rzecz jest tylko relatywnie kwasem lub zasadą. To, co wydaje się być zdecydowanie zasadą czy też kwasem, otrzymuje w tzw. synsomatach ¹ znaczenie czegoś przeciwstawnego do czegoś innego.

W wyniku eksperymentów poszczególne momenty albo żywe zróżniczkowania² zostają w ten sposób zniesione jako właściwości określonych rzeczy, a orzeczniki zostają uwolnione od swoich podmiotów. Orzeczniki okazują się teraz tym, czym są rzeczywiście, tzn. tylko czymś ogólnym, Z racji tej swojej samoistności otrzymują one nazwę maleryj, które nie są ani ciałami, ani własnościami; toteż unika się nazywania ciałami tlenu itd., elektryczności dodatniej i ujemnej, ciepła itd.

[3. Materie] Matma natomiast nie jest rzeczą istniejącą, lecz jest bytem jako coś ogólnego, czyli bytem w postaci pojęcia. Rozum, który występuje tu jeszcze jako instynkt, czyni to słuszne rozróżnienie, ale nie uświadamia sobie ani tego, że wypróbowując prawa na wszystkich bytach zmysłowych znosi tym samym jego byt li tylko zmysłowy, ani też tego, że kiedy ujmuje poszczególne momenty prawa jako materie, istotność tych momentów staje się dla niego czymś ogólnym i zostaje w tym terminie wyrażona jako zmysłowość nie-zmysłowa, jako byt bezcielesny, a jednak przedmiotowy.

Teraz należy zbadać, jaki obrót przybiera dla instynktu rozumowego osiągnięty przez niego wynik i jaka stąd wyłania się nowa postać jego obserwacji. Widzimy, że prawdą tej świadomości eksperymentującej jest czyste prawo, które uwalnia się od bytu zmysłowego i widzimy je jako pojęcie, które istnieje w bycie zmysłowym, lecz porusza się w nim samodzielnie i swobodnie, i będąc zanurzone w bycie zmysłowym, jest od niego wolne i jest pojęciem prostym. To, co naprawdę jest wynikiem i istotą, samo występuje teraz dla tej świadomości, ale występuje jako przedmiot, i to przedmiot specjalnego rodzaju, ponieważ dla niej nie jest on rezultatem i nie ma związku z jej poprzednim ruchem. Toteż stosunek świadomości do tego przedmiotu jest już innego rodzaju obserwowanicm..

[2. Obserwacja świata organicznego]

£a. Ogólne określenie tego, co organiczne]

Przedmiot, który w prostocie swego pojęcia zawiera proces, jest tworem organicznym. Jest on absolutną płynnością, w jakiej rozpływa się okreśioność, która mogłaby

Hegel - Fenomenologia ducha

21

1

Synsomata — to ciała, które powstają w wyniku syntezy przeciwstawnych elementów, tzn. takich, które swoje istnienie posiadają w czymś trzecim, w produkcie. Są to ciała powstałe w wyniku procesu chemicznego, ciała chemiczne połączone, w odróżnieniu od amalgamatów i mieszanin, w których istnieją razem różnorodne tylko, a nic przeciwstawne elementy (JEnzykl. § 327).

2

Żywe zróżniczkowanie.....iłegeistungen. Dyfcrencjacja tego,

CO identyczne, oznacza oddzielenie jego poszczególnych momentów i ożywienie tego, co identyczne. (... das Identische zu differertrieren — es zu begcistcn und zu scheiden, Ertzykl. § 306). — Termin ten — jak to podkreśli! Caillie w angielskim tłumaczeniu Fenomenologii — wprowadził chemik Winterl w początkach 19 w. na oznaczenie kombinacji pośrednich między mieszaniną fizyczną i związkiem chemicznym.