CCF20111014003

samo plasteliny?" Potem, w zależności od tego, co mówi dziecko, ujmuje plastelinę i wyrównuje kulki. Czyni to aż dziecko powie: „Tu i tu jest tyle samo".

Z tej kulki badający formuje 6 małych kulek, kładzie je obok tej dużej i mówi: „Jak jest teraz, czy tu (wskazuje wielką) i tu (wskazuje 6 małych) jest tyle samo plasteliny, a może gdzieś jest więcej albo mniej? Dlaczego tak uważasz?"

Interpretacja wyników badań

Poziom przedoperacyjny - dziecko konsekwentnie twierdzi, że więcej jest tam, gdzie plastelina zajmuje większą przestrzeń. Jeżeli większy jest placek, mówi, że tam jest więcej. Podobnie twierdzi, że więcej jest tam, gdzie jest wałek czy większa ilość kulek (dlatego ważne były przekształcenia). Nie potrafi bowiem zmian przekształcających uznać za odwracalne. Ten sposób rozumowania świadczy o tym, że dziecko znajduje się na poziomie przedoperacyjnym (+).

Poziom przejściowy - dziecko widzi, że zmieniono jedną z dwóch jednakowych kulek, lecz zasugerowane wielkością przekształconej plasteliny zmienia swój sąd dotyczący ilości plasteliny. Ma także potrzebę, aby po każdej zmianie ponownie oglądać kulki i wymagać korekty wielkości (nawet, gdy mówi potem, że jest tyle samo). Taka niestałość sądów, zmiany, wahania wskazują, że dziecko znajduje się na poziomie przejściowym (++).

Poziom operacyjny - niezależnie od zmiany dziecko twierdzi z całą pewnością, że jest „tyle samo". Potrafi także uzasadnić swój sąd mówiąc, np. „Pani je tylko zmieniła", „To była taka sama kulka". Podstawą rozumowania jest wnioskowanie o odwracalności obserwowanych zmian. Dlatego dziecko nie ma potrzeby, aby po każdej zmianie porównywać kulki. Ten sposób funkcjonowania świadczy, że znajduje się na poziomie konkretnym rozumowania (+++).