231
230
Zapamiętajmy: ^8 Frazy rzeczownikowe (= grupy rzeczownikowe// grupy
mienne// grupy nominalne < łac. nomen = rzeczownik, Podstawowe terminy składni to: ^^8 mię) - czyli takie konstrukcje, które “organizuje” rzeczow-
• składnik syntaktyczny (wyraz lub wyrażenie złożore fl nik, łącząc się ze swoimi określeniami w związki zgody,
określonej formie i funkcji), tworzący zdania lub ‘sz 8 vądu lub przynależności.
niezdaniowe;
• związek składniowy, czyli współrzędne lub niewsrc- 8 Pzeczownik bowiem - jako nazwa ("imię”) obiektów i sytuacji
rzędne połączenie składników według określonych reau 8 ~oże być konotowany, a więc i określany przez: zaimki zgody, rządu lub przynależności; «s*azujące (ta pani, taki smutek, jakiś ptak), przymiotniki
• funkcje składniowe - to podmiot, orzeczenie, przyca«- I z>ekna równina ; wielki żal)] liczebniki (dwie panie, druga
ka, dopełnienie, okolicznik oraz operatory zespoleń; B rezerwa) - w związku zgody, przez inne rzeczowniki wzwiąz-
(spójniki grup i zdań) lub nawiązania międzywypc! -e 8 «2Ch rządu (posąg ApolJim, dom ojca), lub przez wyrażenia
dzeniowego, a także modyfikatory; zrzyimkowe w związkach przynależności (przeddomem, za
• wypowiedzenie, czyli konstrukcja składniowa (wscc- 8 szana. do wyjazdu) - zob. tabela na stronie 212
rzędna lub podrzędna ) o różnej formie ze względu nr
ilość, formę i funkcję składników. 8 ^'azą imienną są też połączenia szeregowe rzeczowników
•spółrzędnych, a także imienne wyrażenia rozwinięte, taka 3. Główne typy wypowiedzeń: fraza rzeczownikc 8 : czna kobieta: cztery rumiane jabłka, kobieta ubrana w jawa (grupa imienna) i konstrukcja czasownikowa 8 sną suknię, liczne gazety i magazyny, wychodzące codzien-
(zdanie) ■ - a w Polsce, drzewa znad rzeki, płaszcze i kurtki ze sztucz-
-ego tworzywa; dom, który kupiłem w zeszłym roku itp. — Znając właściwości składniowe (konotacyjne i akr- 8 podkreśliliśmy nadrzędny rzeczownik,
modacyjne) wyrazów jako podstawowych składników konstruk- I
cji oraz rodzaje związków składniowych, w jakie mogą wchc- 8 Rzeczownik więc jest najważniejszym, nadrzędnym
dzić - doszliśmy do poziomu wypowiedzeń. Wykorzystują: 8 składnikiem grupy imiennej o różnej budowie wewnętrznej,
dotychczasowe wiadomości i terminy, przyjrzymy się teraz głó.-- I =odrzędnikami w takich grupach są wszystkie składniki
nym typom wypowiedzeń, jakie wyróżnia gramatyka ze wze - ^ określające rzeczownik. Grupy imienne (w skrócie: Gl) wchodu na charakter i cechy składnika, uznanego za główny czło- «’ -zą z kolei w związki z czasownikiem, stając się złożonym
wypowiedzenia. 8 składnikiem zdania ( = samodzielnej konstrukcji werbalnej).
Badacze składni już dawno bowiem zwrócili uwagę 8 Jest to jej rola na tyle istotna, że budowę grup imiennych i ich
na to, że wszystkie wypowiedzenia - konstrukcje syntaktycz'- 8 tyPY omówimy bardziej szczegółowo dalej,
ne - można podzielić najogólniej na dwa rodzaje struktur składniowych (na dwa główne typy strukturalne wypowiedzeń