230,231

230 Problematyka narkotyków i narkomanii...

liwośd kontrolowanej, okazjonalnej, czy „rekreacyjnej" konsumpcji narkotyków (szczególnie opiatów), stwierdzić wypadnie, iż kryminalizacja i karanie konsumentów narkotyków niewątpliwie pogłębiają ich problemy. W tym sensie wtórne negatywne konsekwencje prohibicji dla osób uzależnionych są częstokroć rzeczywiście o wiele poważniejsze niż pierwotne negatywne konsekwencje używania narkotyków, którym prohibicja chce przecież zapobiegać.

W świetle powyższej krytyki podejścia prohibicyjnego do narkotyków i narkomanii od pewnego czasu mamy do czynienia z ponawianiem postulatu odstąpienia od prohibicji i legalizacji narkotyków. Podkreślić przy tym należy, iż w przeciwieństwie do okresu lat sześćdziesiątych, gdy postulat taki uzasadniano - szczególnie w kręgach osób tak czy inaczej związanych z ruchem kontestacji i kontrkultury - wolnością jednostki i jej „prawem do odurzania się", czy też „prawem do odmienności" (right to be different, termin, który stworzył wspomniany w książce amerykański radykalny psychiatra T Szasz), dzisiaj argumenty te mają całkowicie pragmatyczny charakter i opierają się na rachunku zysków i kosztów polityki prohibicyjnej". Głównymi zwolennikami likwidacji prohibicji i oddania problemu w ręce wolnego rynku i sił popytu oraz podaży są dzisiaj neoliberalni i neokonserwatywni ekonomiści, m.in. Milton Friedmann i Gary S. Becker, będący obaj laureatami Nagrody Nobla. Tak skrajne postawienie sprawy wydaje się jednak trudne do przyjęcia, a radykalny zabieg legalizacyjny, przynajmniej dzisiaj, wydaje się zbyt ryzykowny. Trzeba bowiem pamiętać, że wprawdzie substancje odurzające stanowią powszcchnik kulturowy, to podlegają one jednakże w ramach poszczególnych kultur procesom integracji. 7. tego punktu widzenia porównanie heroiny czy kokainy z alkoholem nie jest do końca zasadne, nie tylko z farmakologicznego, ale także socjologicznego punktu widzenia. Alkohol jest w ramach kultury zachodniej substancją kulturowo zintegrowaną, co w pewnym przynajmniej zakresie ogranicza jego szkodliwe działanie indywidualne i społeczne, a prawo,

" Dokładniej na ten temat por k Krajewski: Czy zalegalizować narkotyki? Wokół ddkily amerykańskiej. Kuch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 2. 1992, $>. 123-131.

w tym prawo karne, może odgrywać hi zdecydowanie sub-\w1am4 rolę. W przypadku natomiast heroiny, kokainy czy nawet Lnnmbis społeczeństwa zachodnie nie wvtworzvty nie-orma nych, kulturowych norm kontroli ich konsumpcji/ które ^Ł ko LM ,shl,eją w niektórych innych kulturach. Stad uzas^rdo-e jes twierdzenie, iż nie tylko ze względu na swe właści-r ^farmako,0giczne mogą one łatwiej wymknąć się spod • on muszą być kontrolowane za pomocą mechanizmów 01 ma nych, prawnych. Trzeba zresztą pamiętać, iż nawet al-° u) me jest nigdzie substancją o charakterze całkowicie wolnorynkowym: we wszystkich krajach świata, w których nie )es on przedmiotem prohibicji, jest on przedmiotem mniej lub i/aej rygorystycznej reglamentacji, mającej na celu ogra-ik zenie jego dostępności i rozmiarów konsumpcji.

-aktem jest także, iż dzisiaj dokładnie uświadamiamy so-ⁿ° ^ro/maite negatywne konsekwencje prohibicji, które są ^nie'^v‘1tpliwym, i których istnienie nie może podlegać V^,?^,‘ ^Równocześnie jednak, pomimo wszelkich symula-^{0,1 1 ok}onywanych przez ekonomistów, nie jesteśmy w sta-me a ' naprawdę dokładnie przewidzieć, co nastąpiłby po ^{L e},^Cyf^jl. ^,eS^alizacyjnej. Być może doprowadziłaby ona mimo wszystko do istotnego wzrostu konsumpcji narkotyków. A to '^{V 0} ^ ^na P^ewno c^-ym.ś wysoce niepożądanym. Podstawo-u \ aigumenl oparty jest na twierdzeniu, że legalizacja narko-y ow nie mogłaby być całkowitą legalizacją dla każdego.

usiałaby ona opierać się na jakiejś formie reglamentacji, pizewi ująeej chociażby ochronę nieletnich. W takiej zaś sy-uatji nie do uniknięcia byłoby też zachowanie się jakichś orm czarnego rynku, lo zaś oznacza, iż istniejące struktury ma jne podjęłyby na pewno próby dostosowania się do nowej sytuacji, usiłując na przykład nadrobić straty wynikłe z. ewentualnego spadku cen zwiększeniem obrotów, a co za tym idzie zwiększeniem rozmiarów konsumpcji.

,... ^{sl,mie nie} ułga dzisiaj wątpliwości, iż wprowadzenie 11 ^ ^2,Csi^^{ł ,at łemu s}>^temu prohibicyjnego było błędem.

> 0 to zresztą swoiste „pójście po linii najmniejszego opo-iu , ponieważ decyzje kryminalizacyjne podejmuje się za-v>/e zbyt łatwo, często bez zastanowienia co do dalszych ich pOnsekwencji i możliwości ich praktycznego zrealizowania. ^/lsiaJ^{,et nakze} sprawy zaszły zbyt daleko i problem, w ja-