czekanowska0014

Osiągnięcia i o&ia

anicaieriia suwiwkiej polityki kulturalnej

Narzucane odgórnie pomysły i niezgodne z tradycją sposoby wykonania, jakkolwiek dziś już nieuniknione, stanowić mogą pewne zagrożenie. Dotyczy co nie tylko praktyk typowych dla systemu sowieckiego, ale i wielu innych pomysłów poddawania dawnych przekazów różnym adaptacjom, mającym na celu zdobycie popularności. Stopień zagrożenia jest tym większy im słabsza jest świadomość kulturalna obywateli. Dobrze wykształceni i w pełni świadomi przedstawiciele elity intelektualnej, a zwłaszcza muzycy zgromadzeni wokół Akademii Muzycznych w Ałrnaty czy Taszkencie, podejmują cenne inicjatywy, dzięki którym zabezpiecza się przekaz tradycji oraz prowadzi badania naukowe nad zachowaną spuścizną i jej promocją (nagrania, publikacje).

Osiągnięcia i ograniczenia sowiscmei polltiiłfi Kulturalnej

Rewolucja październikowa była wielkim wstrząsem dla kultury tego regionu. Dawna struktura społeczna, stopniowo erodująca i rusyfikowana już od XIX w., doznała w czasie rewolucji wielkiego wstrząsu. Utrzymywana przez setki lat władza chanów’ i struktura emiratów zostały ostatecznie unicestwione w roku 1920.

Siły rewolucyjne obaliły dawne autorytety, nie brakowało też oddziałów biorących czynny udział w walkach „prostego ludu” z dawnymi elitami. Większość tych ostatnich zaakceptowała jednak nową władzę. Na przestrzeni lat 1920-1924 ukonstytuowały się władze pięciu republik środkowej Azji w ramach Związku Sowieckiego. Nie zawsze decydował o tym proces pokojowy¹, a o losie tych społeczności w latach dwudziestych czy trzydziestych XX w. niewiele było wiadomo.

Nic sposób jednak lekceważyć dokonań rewolucji, gdyż przyniosły one rów-nież wiele społecznych przemian. Wprowadzono obowiązek powszechnej edukacji oraz równouprawnienie kobiet, zapoczątkowano zbiorowe ubezpieczenia i opiekę zdrowotną, zakwestionowano też własność prywatną. W ramach społeczeństwa „powszechnej sprawiedliwości” miało już nie być bogatych i biednych. Duże znaczenie miało też poddanie regionu bezpośredniej dominacji Moskwy i intensywnej rusyfikacji. Zachodzący proces łączył w sobie jednocześnie tendencję do podporządkowania tego regionu władzy centralnej, jak i do jego izolacji od innych krajów i ośrodków kultury.

W ramach tego programu mieściła się też intensywna atcizacja, uważana za przejaw postępu w stosunku do zachowawczych religii: islamu, buddyzmu, chrześcijaństwa czy też reminiscencji innych wierzeń. Region znalazł się w ramach potężnego państwa, które wydawało się samoistnym bytem. Dla obywatela Związku Sowieckiego Azję Środkową stanowiły wyłącznic wskazane republiki, a za Daleki Wschód uznawano jedynie niewielki obszar wschodniej Syberii, gdyż oficjalna nauka geografii nie sięgała faktycznie poza obszar Związku Sowieckiego.

137