DSC07377

to jedyne wytłumaczenie dla terroryzmu, który wynika przecież z wielu różnych czynników. Jednak niewątpliwie rozkwita zazwyczaj w warunkach, w których brakuje prawomocnych politycznych kanałów dla wyrażenia poczucia krzywdy. Dlatego też nie jest przypadkiem, że od końca zimnej wojny, wraz z nieskrępowanym wdrażaniem neoliberalnego modelu globalizacji pod przewodnictwem Stanów Zjednoczonych, jesteśmy świadkami znaczącego wzrostu liczby ataków terrorystycznych. Obecnie możliwość utrzymania odmiennych niż zachodnie modeli społeczno-politycznych została drastycznie ograniczona, gdyż wszystkie organizacje międzynarodowe są pod mniejszym lub większym wpływem zachodnich sił i przewodzących im Stanów Zjednoczonych.

Nawet liberalni teoretycy, tacy jak Richard Falk i Andrew Strauss, których kosmopolityczne koncepcje omówię w następnym rozdziale, przyznają, że istnieje związek między terroryzmem a współczesnym porządkiem światowym. Piszą, że .wraz z możliwością bezpośredniego i sformalizowanego uczestnictwa w systemie międzynarodowym, wykluczone, sfrustrowane jednostki i grupy (zwłaszcza w sytuacji, gdy ich własne rządy są postrzegane jako nieprawomocne i wrogie) udekają się do różnych postaci obywatelskiego oporu, zarówno pokojowych, jak i opartych na przemocy. Globalny terroryzm jest ekstremalnym punktem tego spektrum ponadnarodowego protestu, a jego deklarowany program napędzany jest raczej przez cele religijne, ideologiczne i regionalne niż przez opór bezpośrednio związany z globalizacją. Ale jego ekstremistyczne wyobcowanie wynika przynajmniej częściowo wprost z globalizujących wpływów, które mogą by£ przeobrażane w polityczną nieświadomość tych. którzy tak głęboko doświadczają krzywd utożsamianych Z kulturowymi otesprwiedliwośc arn " ' *

_____Aktualnt wytwanja dla

Sytuacja na arenie międzynarodowej jest obecnie pfet. wieloma względami podobna do tej, na jaką wskazywałam wcześniej w odniesieniu do polityki wewnętrznej. Charakteryzuje ją brak faktycznego pluralizmu, co wyklucza możliwość znalezienia dla antagonizmów agonicznych, to znaczy uprawomocnionych, form wyrazu. Nic dziwnego, że kiedy wybuchają, antagonizmy te przybierają ekstremalne formy, poddając w wątpliwość podstawy istniejącego porządku. Jest to kolejny przypadek negacji wymiaru polityczności i przekonania, ie celem polityki - niezależnie czy na poziomie wewnętrznym, czy międzynarodowym - jest ustanowienie konsensusu według jednego modelu, wykluczając w ten sposób możliwość prawomocnego sprzeciwu. Brak politycznych 'kanałów kwestionowania hegemonii neoliberalnego modelu globalizacji leży, jak sądzę, u źródeł proliferacji dyskursów i praktyk radykalnej negacji ustanowionego porządku.

Obserwowanie terroryzmu pod tym kątem uwypukla niebezpieczeństwa, jakie pociąga za sobą złudzenie uniwersalnego dyskursu globalistycznego, który przekonuje, że postęp ludzkości wymaga ustanowienia jedności świata, opartej na wdrożeniu modelu zachodniego. Niweczy to iluzje uniwersalistycznych humanitarystów, że antagonizmy mogą zostać wyeliminowane dzięki zjednoczeniu świata, osiągniętemu poprzez przekraczanie polityczności, konfliktu i negatywności.

Uniwersalność liberalnej demokracji Jestem przekonana, że stawienie czoła wyzwaniu terroryzmu wymaga przyswojenia konstytutywnej natury pluralizmu ł wyobrażenia sobie warunków dla jego wprowadzenia na poziomie światowym. Oznacza to zerwanie z silnie zakorzenionym w demokracjach zachodnich przekonaniem, że są one ucieleśnieniem