Obraz4

276 A. R. Radcliffe-Brown - Wyspiarze z Anóamanów

to odpowiedni stan dla inicjowanego, który dzięki okresowi powstrzymywania się od spożywania żółwia i dzięki ceremonii, przez którą właśnie przeszedł, posiadł wzmocnioną osobistą siłę, dodatek do jego osobowości społecznej. Przed rozpoczęciem tańca, inicjowany jest przyozdabiany białą glinką (wzór węża) i czerwonym barwnikiem. Jak dowodziłem wcześniej, ten właśnie sposób malowania ciała, jest metodą wyrażania, a tym samym wytwarzania łub wzmacniania uczucia rozradowania, towarzyszącego rozpoznaniu przez jednostkę swojej własnej wartości społecznej oraz tego, że zasłużyła na dobrą wolę kompanów, zauważyła jej przejawy oraz okazywany szacunek. Młodzieniec, który przeszedł przez okres ograniczeń i gehennę ceremonii, spełnił swój obowiązek i zapracował na aprobatę ze strony przyjaciół. I to właśnie z tego powodu jako jedyny spośród tancerzy jest upiększony przy pomocy rysunków, które służą wyrażaniu czy pobudzaniu rozradowania lub samozadowolenia, które powinien w tym momencie odczuwać. Wzory są znakiem wzrostu wartości społecznej inicjowanego, do którego doprowadziła ceremonia jedzenia żółwia.

Jest jeszcze jeden ważny aspekt tańca, o którym należy wspomnieć i o którym będzie ponownie mowa, a mianowicie chodzi o to, że ruchy zdają się naśladować te wykonywane przez żółwia w wodzie. Liście używane w trakcie tańca to te, które są magicznymi środkami na niebezpieczeństwa wywoływane przez żółwia.

Nie udało mi się w pełni ustalić znaczenia paska i naszyjnika z Pothos scandens, które inicjowany ma na sobie w trakcie tańca i nosi potem przez kilka dni. Być może kluczem jest tutaj podobieństwo tych liści do kształtu fallusa, ale nie mam danych, które by to potwierdzały, więc mogę jednie przypuszczać.

Jeśli zapyta się krajowców o powód odprawiania tych ceremonii, często będą odpowiadać, że chodzi o to, by młodzieniec czy dziewczyna wyrośli na silnych. Przez słowo „silny” zdają się rozumieć w pierwszej kolejności sprawność fizyczną, zręczność (w polowaniu etc.) oraz przede wszystkim zdolność unikania chorób i odporność na nie. Sądzą, że z pewnością umrze młodo każdy, kto nie przejdzie przez te ceremonie i przywołują przypadek mężczyzny, który odmówił poddania się nim i zmarł zanim osiągnął dojrzałość. W takim razie, skoro niebezpieczeństwo, którego się obawiają jedząc, to, jak mówią, choroba, można to inaczej wyrazić, stwierdzając, że celem tych ceremonii jest obdarzenie inicjowanego zdolnością spożywania groźnych pokarmów w stosunkowo bezpieczny sposób.

Wydaje się, że małe dziecko, będąc w pełni uzależnione od rodziców, jest chronione przed niebezpieczeństwem jedzenia właśnie przez ową zależność, ale jedynie dorosły potrafi zrobić użytek z pokarmów w bezpieczny sposób, ponieważ ma w sobie szczególną zdolność, której nabycie jest celem ceremonii inicjacyjnych. Poszczególne typy jedzenia mają swoje własne rodzaje groźnych mocy i w związku z tym, każda osoba, musi być obdarzona specjalnymi zdolnościami, umożliwiającymi uniknięcie różnych typów niebezpieczeństw. Z tego właśnie powodu istnieją oddzielne ceremonie dla każdego spośród najważniejszych pokarmów. Widzimy więc, że dla Andamanina, pożywienie czy też umiejętność robienia z niego użytku przy jednoczesnym uniknięciu niebezpieczeństwa, są własnością społeczeństwa i jedną z funkcji ceremonii inicjacyjnych jest podtrzymywanie tego sentymentu.

Ale jest, jak sądzę, jeszcze głębsze znacznie ukryte w stwierdzeniu, że ceremonie inicjacyjne obdarzają młodzieńca czy dziewczynę siłą. W toku tego wywodu dowodziłem, że wszystkie najważniejsze sentymenty społeczne są blisko powiązane z poczuciem wartości społecznej jedzenia i choć ceremonie inicjacyjne przede wszystkim dotyczą pokarmów, dzieje się tak tylko dlatego, że jest to najprostsza droga dotarcia do głównego systemu uczuć. A zatem oprócz szczególnego sensu tych uroczystości związanego zjedzeniem, musimy'poszukać również bardziej ogólnych znaczeń odnośnie życia społecznego. Można to odpowiednio_wyrazić mówiąc, że y celem ceremonii jest obdarzenie inicjowanegoJpsobowością społeczną] .> Przez osobowość społeczną jednostki rozumiem sumę cech, dzięki którym ¹ może ona wpływać na społeczeństwo. Innymi słowy, jest ona tym, co daje osobie jej wartość społeczną. Osobowość społeczna jest uzależniona przede wszystkim od społecznego statusu jednostki. Małe dziecko, jak się zdaje, jest uważane za pozbawione osobowości społecznej. Nie jest niezależnym członkiem wspólnoty, a zatem nie ma bezpośredniej wartości społecznej, ani bezpośredniego wpływu na życie społeczne w ogóle. W każdym razie osobowość społeczna dziecka jest czymś zupełnie innym niż ta, którą ma dorosły. A zatem, jako że ceremonie inicjacyjne pozwalają na przejście od dzieciństwa do męskości lub kobiecości możemy opisać je jako środki, przy użyciu których społeczeństwo obdarza dziecko dorosłą osobowością społeczną.

Jednakże osobowość społeczna jednostki zależy również od jej osobistych cech, jej siły i inteligencji, zręczności w polowaniu, przymiotów moralnych, tego, czy jest skąpa, czy hojna, skora do kłótni, czy ma dobry