egz filozofia (34)

192

część trzecia

| filozofia średniowieczna

W swojej naturze odczytujemy „głos prawa naturalnego „czyń dobrze, unikaj zła”. Szczegółowe wskazania tego prawa to: a) szanuj swoje życie i zdrowie, b) rozmnażaj się i wychowuj dzieci, c) poszukuj prawd) i prowadź życie zbiorowe według odpowiednich zasad. Syndereza i sumienie to dwie władze duszy, które pozwalają nam wsłuchiwać się w sens prawa naturalnego. Syndereza to sprawność, dzięki której wiemy, co czynić, a czego unikać, natomiast sumienie pozwala na to, aby ogólne zasady poznane przez synde-rezę odnieść do określonych przypadków.

Tomasz pisał: „Powiada się, że syndereza pobudza do dobrego, a sprzeciwia się złemu w tym stopniu, w jakim dzięki pierwszym zasadom zmierzamy ku temu, czego poszukujemy, i osądzamy to, cośmy znaleźli”^ł\

Ostatecznym kryterium naszego postępowania jest działanie zgodne z sumieniem. Nie można postępować wbrew sumieniu. Ludzkie sumienie potrzebuje odpowiedniego ukształtowania i duchowej formacji. Tomasz uważał, że Bóg osądzając nasze wybory weźmie pod uwagę, co w danym przypadku podpowiadało nam sumienie.

Etyka Tomasza z Akwinu stanowi podstawę także dla współczesnych teorii etycznych.

10. Mistycy średniowieczni

cznego. Wrażliwość iwia bezpośrednie traktowane uszy. Toteż dza na te-

ie w niej swoje po-ga czło-oga i po-

W średniowieczu obok szkół, preferujących racjonalny namysł nad światem i jego Stwórcą, żywy był także nurt myślenia, mistyczna, jeśli zostanie odpowiec poznawanie świata duchowego i_A jako pewien typ doświadczeni dla mistyka ważna jest równic mat istoty człowieka.

Intuicyjny wgl śladów obecnoś: krewieństwo z, wieka rządku