ekologia21

i funkcjonalny (ryc. 14.18). jednak MMNIkiotny wzrost liczebności zwójki /mluknwal folę linówkl do nieistotnej w ogmiiicZoniu liczebności tego motyla (Matm i in. 1958).

Walnym wnioskiem ogólnym. który możemy wyciągnąć z naszych dotychczasowych analiz, jest lo. że drapieżnik może w sposób znaczący ogruniczuć liczebność populacji ofiary tylko wtedy, gdy jest onn mała; przy większych zagęszczeniach ofiar ograniczający wpływ drapieżnika staje się nieistotny. Populacje tego typu mogą występować w dwóch różnych fazach: endemicznej (ang. endemic) fazie małego zagęszczenia i epidemicznej (ang. epidemie) fazie dużego zagęszczenia, tak jak pokazane jest to na rycinie 14.12. Takie dwie fazy zagęszczenia mogą występować w populacjach niektórych owadów-szkodników lasu. jak np. w populacji zwójki Chori-stoneurafumiferma ((Morris 1963). Presja ze strony drapieżnika może być kluczowym czynnikiem utrzymującym zwójki w fazie małego zagęszczenia.

Sytuacja komplikuje się. gdy drapieżnik ma do wyboru dwa rodzaje pokarmu (dwa gatunki ofiar). Drapieżnik może wykazywać stale preferencje w stosunku do jednej z ofiar, nie zmieniane nawet w sytuacji zmiany ich dostępności. Można też jednak wyobrazić sobie drapieżniki, których preferencje zmieniają się wraz ze zmianami dostępności ofiar. Narycinic 14.19 jest pokazana taka zmiana preferencji, czyli tzw. przestawianie się drapieżniku (ang. switching), u drapieżnych ślimaków z rodzaju Nu-celta (Thais) i Acanihina. Te ślimaki morskie prefe-iu|ą nutlżc, Jeśli pukle stanowili mniej niż 75'ił «t>. slępnyth ofiar. Jednak gdy pąki* stają się lie/meJiM i iMiągają 80 lub więcej procent dostępnych ofiaf, preferencje ślimaków /niteniają się w kii lionmi h (Murdoch 1909). /miana preferencji diu|nr/inka do tyczy na ogól ofiar, w stosunku do których |>rofi>tt*ll cjc i lak są zbliżone. Wydaje się. że /.inicniuHU* pM fercneji jest częstsza u /wler/ąl żyjących I i mini, cyclt w grupach socjalnych (Murdoch i < iiitcii I u Mi

Zmiana preferencji pnkiimiowych u diiiplr/nlll(M polujących na wiele lóżnych gatunków ofiar inni mieć duże znaczenie stabili/ujące fluktuacje III Mnl ności populacji ofiar. Gdy liczebność populacji In|i nej z ofiar wzrostu. drapieżnik koncentruje ivim| aktywność właśnie na niej, co może ograniczyć (T szy jej wzrost.

I odwrotnie. przech(xlząc nu inny rodzaj |>olnifn drapieżnik może tlopomóc w odnowieniu się praH lacji ofiary, jeśli jej liczebność spadnie do tmiffl niskiego poziomu. W końcu zmiana \ncloici» || MttMj że też być korzystna dla drapieżnika, pozwalając na utrzymanie względnie stałej liczebność 1|* <|« 11 (zawsze któraś z. ofiar jest liczna, więc /rwtlfl coś do zjedzenia, przyp. tłum.).

Wydaje się. że niektóre drapieżniki mogą mywać względnie stały poziom liczebności t populacji właśnie dzięki iiio/liwnści pr/caliipf się na inny pokanu w okresuch niskich ich podstawowych gaiunków ofiar. I .łr/rlMinłi' H pulacji puszczyka (5lrtt oliwo) niedaleko < )«fnH w Anglii okazała się niezwykle sialu, iiie/ależnlH ■

I

Itye. 14.IV. /.nim.

M|0|>PIIV

i maiła

di w rak^nuiel ml iloii«puniti| ulliu u mniolilMli w wuiMitliiuli liihiHiiiuv.v|iii4i|i na pi|klilii MunliMli l Oniiiii IUMj