Giddens108

nym. istnieją pruwdopodobmc od mniej więcej 100 (HM)

Na podstawie odkryć archeologicznych możemy stwierdzi że „cywilizacje" oparte na osiadłym rolnictwie istnieją e najwyżej 8000 lat. Jest to wszakże bardzo długi okres w równaniu z maleńkim skrawkiem najnowszej historii, kto zdominował rozwój kapitalizmu przemysłowego. Historycy nic sq zgodni co do daty narodzin zachodniego kapitalizm jako panującego typu gospodarki, trudno byłoby jcdiiuk szu kiwać się jego początków w Europie wcześniej niz w X lub XVI wieku. Kapitalizm przemysłowy, połączenie gos datki kapitalistycznej / produkcja maszynowa w fabrykach, rozpoczął się nic wcześniej niż. pod koniec XVIII wieku i tu tylko w części Wielkiej Brytami. Minione stulecie, wiek swia-towej ekspansji przemysłowego kapitalizmu, doprowadzi' do zmian społecznych o konsekwencjach bardziej drastycz nych niż jakikolwiek okres w całej dotychczasowej hisiori rodzaju ludzkiego. Micszkuńcy krajów Zachodu z.yjq w społeczeństwach. które przyjęły pierwszy impet owych zmian Współczesne pokolenie czuje się swojsko w społeczeństwach wyinugujących szybkich innowacji technologicznych, w¹ których większość ludności żyje w miastach, pracuje w przemyśle i jest „obywatelami" państw narodowych. Ten bliski nam już teraz świat społeczny, stworzony niezwykle szybko i dramatycznie w tak krótkim czasie, jest jednak w historii człowieka czymś zupełnie wyjątkowym.

Pierwsza próbą wyobraźni socjologicznej, jaką powinien dzisiaj podjąć analityk społeczeństw uprzemysłowionych, jest przywracanie naszej własnej bezpośredniej przeszłości, „świata, który utraciliśmy' Tylko taki wysiłek wyobraźni, który oczywiście wymaga znajomości historii, umożliwia nam zrozumienie, jak bardzo różni się dzisiejsze życic w społeczeństwach uprzemysłowionych od życia naszych stosunkowo niedawnych przodków. Suche fakty, jak te. które przed-sławiłem w związku z urbanizacji), mogą być nam pomocne. Naprawdę jednak poir/ebnu jest próba odtworzenia w wyobraźni kształtu tych form życia społecznego, które zostały obecnie w większości zniszczone. Praca socjologa mc różni się w tym przypadku od dzieła historyka. W osicmnastowicc/-nc] Wielkiej Brytanii — społeczeństwie, które pierwsze doświadczyło oddziaływania rewolucji przemysłowej w dal szvm ciągu zachowały obowiązującą moc^- obyczaje społeczności lokalnej tworzące spójną całość pod dominującym wpływem rclign. Było to społeczeństwo, w którym rozpoznajemy cechy kontynuowane w Wielkiej Brytami w XX wieku, jednak zuuwożomy wyraźne różnice. Instytucje, dziś tak zwy c/a)nc. istniały wówczas zaledwie w formie szczątkowej: nic tylko fabryki i biura, ale również szkoły, uczelnie, szpitale i więzienia zaczęły się rozwijać dopiero w wieku XIX.

/imany w strukturze życia społecznego mają oczywiście w pewnym stopniu charakter materialny. Jeden / historyków tak opisywał rewolucję przemysłową:

Nowoczesna technologia wytwarza nic tylko więcej i szybciej; produkuje ponadto przedmioty, jakich w żaden sposób nic można by uzyskać metodami dawnego rzemiosła. Nawet najlepsza prządka nic otr/ymałuhy tak delikatnej i równej mci. jaką produkuje się w przędzalni; wszyscy kowale osiemnastowiecznego świata chrześcijańskiego razem w/ięei nic wyprodukowaliby tak dużych, gładkich i jednolitych arkuszy stalowych |ak te wychodzące z nowoczesnej walcowni. Co ważniejsze, nowoczesne technologie stworzyły rzeczy, które trudno byłoby sobie wyobrazić w epoce prcindustrialncj. a więc aparat fotograficzny, samochód, samolot i wiele urządzeń elektronicznych. tul radia do komputerów wysokiej mocy. elektrow nie jądrowe. i luk dalej, prawic w nieskończoność... Re-

25