3582328496

Czy istnieje narodowość śląska ?

r

Mniejszość narodowa Ślązaków ?

Referat na podstawie artykułu Krzysztofa Kwaśniewskiego (1997 r. Nr. I) zamieszczonego w czasopiśmie „Sprawy Narodowościowe" oraz artykułu Jerzego Krauza (1998 r. Nr. IV ), zamieszczonego w czasopiśmie „Sprawy Międzynarodowe".

Pytanie „ Czy istnieje narodowość śląska „ , nabrało większego znaczenia w związku ze sprawą wystąpienia o rejestrację Związku Ludności Narodowości Śląskiej. Przed rozpoczęciem rozpatrywania tego zagadnienia należałoby może jednak przypomnieć co znaczy pojecie „naród".

Najnowsza znana definicja mówi , że „naród to grupa łudzi, którzy pragną się uważać za jedną, spójną grupę. Uznają, że mają wspólne pochodzenie, wspólną historię a często i wspólne terytorium. Narody nie są całościami organicznymi, biologicznymi lub naturalnymi. Istnieją, ponieważ ludzie tego chcą" . Z pozycji podporządkowanej i aspirującej dopiero do dążeń państwotwórczych akcentuje się też częściej przywiązanie do ojczyzny prywatnej, niż do rozporządzającej już zwykle jakimś statusem prawnym i aparatem państwowym ojczyzny ideologicznej .

W tym świetle śląskie przechodzenie od regionalizmu i „dzielnicowości" do dążeń do autonomii i nawet do dążeń narodowotwórczych jest już samo w sobie przejawem nabierania poczucia własnej wartości. W prawne międzynarodowym rysuje się już od około stu lat impas związany z niemożnością skonstruowania , i w pracach Ligi Narodów, i w ONZ, powszechnie przyjętej definicji mniejszości narodowej. Bo przecież przyjęcie , choćby pomocniczo, bardziej obiektywnego kryterium przynależności narodowej nie kończy sprawy, lecz musi być tylko punktem wyjścia do bardzo trudnych rozważali, jakie mianowicie przyjmować kryteria i cechy, o ile mogą się one zmieniać w różnych warunkach i kontekstach, i przede wszystkim, kto może być powołany do rozstrzygania o spełnianiu lub nie spełnianiu jakichś obiektywnych „warunków" przynależności narodowej.

Skrajne zastosowanie tylko kryterium subiektywnego nie ma więc sensu. Kryterium przynależności narodowej musi zawierać jakieś elementy obiektywne, odróżniające się od czystej deklaracji choćby tym, czym różni się deklaracja człowieka, który zna język i kulturę narodu, do którego akces zgłaszaj Jeżeli jednak rzeczywiście jesteśmy tak konsekwentni w akceptowaniu subiektywnego kryterium narodowości - to nie ma mowy o kwestionowaniu narodowości śląskiej .W Polsce bez sprzeciwm zarówno prawicowej, jak i lewicowej ekipy rządzącej istnieje stan prawny, na mocy którego nasze państwo jest może jedynym krajem, w którym można zostać Niemcem nie spełniając warunków, które samo państwo niemieckie ustanowiło dla przyjęcia kogoś jako Niemca w swoich granicach. Zaś sami z kolei chcemy stworzyć {w opiniach wielu dyskutantów} stan prawny, według którego Ślązak w Polsce każdej chwili może zostać Niemcem, ale nie może zostać Ślązakiem, że kogoś, kto z takich lub innych przyczyn jako Ślązak nie czuje się równocześnie Polakiem - zmuszamy, by zadeklarował się jako Niemiec . Postępując tak obawiać się można, że Ślązacy (rozumiani jako odrębna opcja narodowościowa) zrażą się w tych warunkach do Polski nawet wbrew swemu własnemu interesowi.

-    W grudniu 1996 r. złożono do Sądu Wojewódzkiego w Katowicach wniosek o zarejestrowanie stowarzyszenia pod nazwą „Związek Ludności Narodowości Śląskiej" Wywołało to ogólnopolską dyskusję prasową na temat tego regionu oraz spór na temat istnienia śląskiej mniejszości narodowej

Statutowymi celami Związku miało być:

-    rozbudzenie i ugruntowanie świadomości narodowej Ślązaków

-    odrodzenie kultury śląskiej