-LAM(laktacyjny brak miesiączki) kobieta, która karmi swoje dziecko wyłącznie lub prawie wyłącznie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia, nie zachodzi w ciąże w tym czasie, jeśli nie powróciła u niej miesiączka. Przy takim modelu karmienia prawdopodobieństwo zajścia w ciążę nie przekracza 2%- co jest porównywalne ze skutecznością sztucznych metod antyk.
47.OMÓW TECHNIKĘ SAMOBADANIA PIERSI
-prawidłowe badanie powinno odbywać w 7 dniu cyklu
-dokładne oglądanie piersi w pozycji stojącej lub siedzącej z rękami opuszczonymi, wspartymi na biodrach na końcu uniesionymi
-podczas badania zwracamy uwagę na ewent. asymetrie piersi, wciągnięcie brodawki, zagłębienie lub uwypuklenie skóry oraz zmiany odbiegające od normy
-bad. palpacyjne wykonujemy opuszkami czterech złączonych palców, które wykonują ruchy
koliste
-pierś dzielimy na cztery ćwiartki, które podajemy dokładnemu badaniu -bad. palpacyjne może być w pozycji lezącej, w obu przypadkach powinno się odbywać z kończyną górna opuszczoną a następnie uniesiona po stronie badanej
-bad. należy uzupełni uciskiem brodawki dwoma palcami, spr. czy nie ma wycieku (co może świadczy o procesie chorobowym)
Pyt.47 Podaj znane ci profilaktyczne badania scriningowe kierowane do kobiet.
- badanie cytologicziczne kierowane do kobiet w wieku 25-59 lat (raz na 3 lata)
- mammograficzne wiek 50-69 lat (raz na 2 lata )
Pyt.48 Omów profilaktykę chorób nowotworowych u kobiet.
-w celu profilaktyki chorób nowotworowych narządu rodnego lekarz ginekolog przeprowadza badanie ginekologiczne oraz badanie palpacyjne piersi u kobiet w wieku powyżej 35 lat w odstępach jednorocznych.
- w celu profilaktyki raka szyjki macicy u kobiet od 30do 59 roku życia wykonuje się badanie cytologiczne szyjki macicy poprzez pobranie materiału z tarczy części pochwowej i kanału szyjki macicy z oceną wg. systemu Bathesda.
- w celu profilaktyki nowotworów złośliwych wykonuje się:
* wywiad w kierunku obciążenia rodzinnym występowaniem nowotworów podczas pierwszej wizyty pacjentki
* u kobiet powyżej 18 roku życia - instruktaż samobadania piersi przez kobietę
* badanie skóry, warg jamy ustnej i gardła co roku
* badanie per rectum u kobiet powyżej 45 roku życia - co roku
Do kobiet skierowane są programy:
Ogólnopolski Program Aktywnej Profilaktyki Raka Szyjki Macicy
Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi
Promocja Zdrowia działająca przy Centrum Onkologii w Bydgoszczy zajmuje się realizacją tych programów.
Przeprowadza prelekcje w oparciu o te programy dla licealistów, zachęca do pobrania, przeczytania i przekazania dalej materiałów profilaktycznych. Rozprowada np. Kalendarz badań profilaktycznych ze szczegółowymi wskazówkami dla kobiet.
Propagowane są hasła:
Zrobię mammografię, bo o swoje zdrowie dbać potrafię.
Zadbaj o zdrowie zrób cytologię.
Pyt.49 Omów profilaktykę nowotworową u mężczyzn.
W Polsce profilaktyczne palpacyjne badania gruczołu krokowego (per rectum) w kierunku zmian nowotworowych wykonuje się po 50 roku życia. W razie podejrzenia procesu nowotwoprowego zaleca się badania: PSA(marker), USG, nakłucie stercza, pobranie materiału do badania mikroskopowego.
Po 45 roku życia badanie per rectum w celu profilaktyki raka odbytu oraz jelita grubego.
Dotyczy kobiet i mężczyzn
Dziesięć zaleceń Polskiego Komitetu Zwalczania Raka
aby:
- zapobiec - profilaktyka pierwotna
36