jachimowski

126 Marek Jachimowski

by usatysfakcjonowanych programami traktującymi o tych sprawach w wymiarze regionalnym, a 46,1% w wymiarze ogólnokrajowym. Jeszcze wyraźniej zagadnienie to przedstawia się w przypadku kultury. gdzie 86,1% zainteresowanych tą problematyką oczekuje programów dotyczących regionu, a tylko 35,0% — tematyki ogólnopolskiej. Na 14 przebadanych bloków problemowych w omawianym zakresie tylko w trzech przypadkach, tj. „działalności partii politycznych”, „sportu” i „motoryzacji”, prezentacja zarówno z perspektywy regionu, jak i ogólnokrajowej wzbudzała podobne zainteresowanie. W pozostałych przypadkach zdecydowanie wyższą oglądalność mają programy poruszające problematykę o charakterze regionalnym niż ogólnopolskim.

Wyniki badań dotyczące zainteresowania propozycjami programowymi również pokazują, że programy zawierające treści regionalne oraz lokalne wzbudzają największe zainteresowanie wśród widzów Telewizji Katowice. Przebadano 17 propozycji programowych. Programami prezentującymi „informacje lokalne z różnych dziedzin” deklarowało zainteresowanie 51,5%, z kolei programami przekazującymi „informację regionalną z różnych dziedzin” — 47,4% widzów Telewizji Katowice. Podobnym zainteresowaniem cieszyły się tylko „programy rozrywkowe” (41,6%). Pozostałymi propozycjami programowymi interesowało się 6,2%—35,6% odbiorców badanej stacji (patrz rys. 1—10).

Zaprezentowane wyniki badań w sposób jednoznaczny potwierdzają, że głównym powodem kontaktu z Telewizją Katowice są obecnie i będą w przyszłości programy głęboko osadzone w problematyce lokalnej i regionalnej. Dotyczy to nie tylko programów informacyjnych, lecz także pozostałych. Zarówno jednoznaczne motywy, jak i zainteresowania oraz oczekiwania odbiorców Telewizji Katowice w sposób dość wyraźny określają, jak powinien być sformatowany program tej stacji.

Telewizja Katowice jako źródło informacji społecznej o regionie

Za „regionalnością i lokalnością” Telewizji Katowice przemawia nie tylko zasięg tej stacji i motywy odbioru jej programów, lecz także sytuacja w regionalnym systemie informacji społecznej, której charakterystycznym rysem jest spadek znaczenia prasy, głównie zaś dzienników regionalnych.

Z przytoczonych wcześniej danych widać, że zasięg podstawowych dzienników naszego regionu w minionych latach uległ znacznemu zawężeniu. Obserwuje się zatem proces ograniczania roli regionalnych dzienników, wynikający przede wszystkim ze spadku czytelnictwa ich wydań powszednich. Powstała wyraźna dysproporcja między nakładami codziennymi i magazynowymi. Przyczyny zaistniałej sytuacji są wielorakie. Przeprowadzone przez Zakład Dziennikarstwa badania na ten temat wskazują kilka podstawowych przyczyn tego zjawiska. Pierwsza grupa przyczyn spadku czytelnictwa prasy codziennej, na jaką wskazywali respondenci, to zbyt wysoka cena i ogólna pauperyzacja społeczeństwa. Tak twierdziła ponad połowa badanych. Druga grupa związana jest ze zmianą sposobu życia, przystosowaniem się społeczeństwa do nowych warunków funkcjonowania. Często odpowiadano, że na czytanie prasy codziennej „brak czasu”, a inna wskazywana przyczyna to „zmęczenie problemami dnia codziennego”. Trzecią grupą przyczyn odejścia od czytelnictwa dzienników jest rozbudowa systemu radia i telewizji. Badani twierdzili wprost: „ludzie przestali czytać prasę codzienną, gdyż korzystają z radia i telewizji”, dodając niejednokrotnie, iż „informacje w radiu i telewizji nie kosztują”.

Bardziej skomplikowany jest rynek radiowy. W tym segmencie bardzo wysoki zasięg społeczny utrzymuje Radio Katowice, przy bardzo silnej konkurencji lokalnych i regionalnych komercyjnych stacji radiowych oraz komercyjnych sieci ogólnopolskich. Jak pokazano na rys. 4 i 5, pomimo tendencji spadkowych w zasięgu Radia Katowice (co w sytuacji konkurengi jest zjawiskiem naturalnym — następuje podział rynku), potrafi ono utrzymać czołową pozycję.

Jak zatem poszczególne elementy regionalnego systemu informacji społecznej postrzegane są jako źródła informacji o województwie i sprawach lokalnych? Stwierdzenia nasze oparte są na wynikach badań za lata 1994—1998. (Podstawowe tendencje na poziomie regionu pokazują rys. 1—10. Tutaj ograniczymy się do wskazania ogólnych tendengi w tym zakresie).

W grupie środków komunikowania masowego preferowanym źródłem informacji dla mieszkańców naszego regionu o województwie i sprawach lokalnych jest Telewizja Katowice. Natomiast generalnie