K 6

Siatka pojęć służących opisowi konfliktów pomiędzy składnikami edukacji

Siatka problemów do badari i praktyk edukacyjnych

Problemy

badawcze

pierwszej

generacji

uzależnionego od państwa jako przedmiotu kultu, wyposażonego w wiarę, że państwo wyręcza go w większości jego decyzji i wyborów. Warto tu zaznaczyć, że takie propozycje semantyczne prowadzą do znacznej zmiany znaczeń dotychczasowych, zwłaszcza odnoszących się do „socjalizacji”. Pojęcie „resocjalizacji” tradycyjnie oznacza przywracanie jednostki ku przestrzeganiu przez nią prawa i norm społecznych. W zarysowanym tu ujęciu (za wcześniejszymi propozycjami S. Magali) może odnosić się ono do różnych wycinków, do poszczególnych procesów składowych edukacji (z „reetatyzacją społeczeństwa” i i „resocjalizacją państwa” włącznie).

Powstaje zatem siatka pojęć, które mogą wyczerpywać opisywanie ! składników najszerzej pojętej edukacji oraz mogą służyć do analizy ] kon f 1 i któ w, „kolizji” (jak powiadał K. Sośnicki) poszczególnych par (czy wielu naraz) procesów stanowiących edukację, w tym do konfliktu nadmiarów czy niedoborów etatyzacji i uspołecznienia (so- j cjalizacji) oraz konfliktów etatyzacji z inkulturacją, personalizacją i humanizacją.

Tak oto już z samego zestawienia składników edukacji, ich] patologicznych nadmiarów i niedoborów oraz zabiegów świadomie jej usuwających i nadrabiających (jak również macierzy możliwych kolizji! tych procesów składowych) układa się siatka problemów do badań! i praktyk edukacyjnych. Okaże się wtedy, że wiele z nich maj wyczerpane zasoby poznawcze, że są to problemy „nadbadane”,] „pola” badań nadmiernie „obstawione”. Zarazem odkryte zostaną] białe plamy, potrzeby zrekonstruowania od początku podstawowych] teorii oraz zoperacjonalizowania ich do użytku pedagogiki i edukacji.] Ubocznym efektem analizy takiej siatki problemów może być od-1 słonięcie procesów edukacyjnych, przesłanianych dotychczas przez] język odnoszący się do wąskich procesów, a użyty nadmiernie uniwer-j salistycznie. Odnosi się to szczególnie do całego zakresu teorii,] metodyki i praktyki nauczania, kształcenia i wychowania w szkole i w instytucjach wychowawczych, których język zdawał się wyczer-] pywać przedmiot zainteresowań całej teorii i praktyki edukacji.

Programy i pytania badawcze, zrodzone z analizy składników pro-j cesu edukacyjnego i ich zakresu semantycznego, mogą stanowić zale-j dwie zasób problemów podstawowych, wyjściowych, elementarnych.] Są to problemy badawcze pierwszej generacji. O pierwszej generacji] mówimy tu w znaczeniu ich pierwotności, podstawowości właśnie.

Listę problemów o szczególnej komplikacji i znacznie większymi stopniu trudności uzyskujemy wówczas, gdy tak uporządkowany języki zastosujemy do analizy rzeczywistych zagrożeń edukacyjnych, albol gdy na siatkę problemów pierwszej generacji spojrzymy przez pryzma! nie rozwiązanych problemów politologicznych, aksjologicznych, socjolol gicznych, psychologicznych i metodologicznych, i gdy skrzyżujemy]

Zbigniew Kwieciński