Zbadaj, które a podanych niżej wnioskowań są dedukcyjne I
(a) Jeżeli Jan uczy się pilnie, to otrzymuje dobre stopnit a jeśli, nie otrzymuje dobrych stopni, to traci ho-mor; lecz Jan nic traci humoru; zatem Jan uczy sę pilnie.
(b) Jeżeli Jan jest zdolniejszy od Piotra, a Piotr ma lepsze wyniki w nauce, to Jan mógłby uczyć się pilniej; lecz Ja: nie mógłby uczyć się pilniej, a Piotr ma lepsze wyniki w nauce; zatem Jan nie jest zdolniejszy od Piotra.
(c) Jeśli Jan nic lubi logiki, to twierdzi, że ma zainteresowana humanistyczne i uważa, że znajomość logiki jest humanistom niepotrzebna; zatem jeśli Jan twierdzi, że ma zainteresowania humanistyczne, to uważa, że znajomość logiki jest humanistom niepotrzebna.
(d) Jeśli nauka logiki przychodzi Janowi zbyt łatwo lub sprawia zbyt wiele trudności, to Jan uważa logikę za nieciekawą, zatem, jeśli nauka logiki przychodzi Janowi zbyt łatwo, to Jan uważa logikę za nieciekawą.
45. Wnioskowanie o kilku przesłankach Zx, Za, ..., 2, jest dedukcyjne zawsze i tylko wtedy, gdy dedukcyjne jest wnioskowanie o tym samym wniosku i jednej tylko przesłance w postaci koniunkcji: Z, a Z, a ... a Z*. Badanie poprawności wnioskowania subiektywnie pewnego o kilku przesłankach przebiega więc analogicznie, jak w przypadku wnioskowania subiektywnie pewnego o jednej przesłance. Na przykład, dedukcyjny charakter wnioskowania:
Jeżeli nie jesteś uparty, to niekiedy zmieniasz zdanie. Jeżeli niekiedy zmieniasz zdanie, to czasem uznajesz twierdzenia fałszywe. Zatem, jeżeli nic jesteś uparty to czasem uznajesz twierdzenia fałszywe, stwierdzamy, ustalając, że schemat:
jest tautologią.
Zbadaj, które z podanych niżej wnioskowań są dedukcyjne.
(a) Jeśli Jan nic będzie systematycznie pał na loterii, to nic wygra. Jeśli Jan będzie systematycznie grał na loterii, to musi znaleźć dodatkowe źródło dochodów. Jeśli Jan nie wygra na loterii, to musi znaleźć dodatkowe źródło dochodów. A zatem Jan musi znaleźć dodatkowe źródło dochodów.
(b) Jan jest podwładnym Piotra. Jeżeli Jan jest inteligentniejszy od Piotra, a jest jego podwładnym, to Piotrczuje się zagrożony. Lecz Jan nie jest inteligentniejszy od Piotra. Zatem Piotr nie czuje się zagrożony.
(c) Jeśli Jan nic będzie schlebiał Piotrowi, to straci posadę. Jeżeli Jan straci posadę, to popadnie w kłopoty finansowe; jeżeli będzie schlebiał Piotrowi, to straci dobrą opinię. Zatem Jan popadnie w kłopoty finansowe lub straci dobrą opinię.
(d) Jeżeli Jan uczy się logiki, to jeśli jego poglądy są wewnętrznie sprzeczne, to je zmieni. Jeżeli Jan zmieni poglądy, to straci autorytet. Jeśli zatem poglądy Jana są wewnętrznie sprzeczne, lecz Jan nic uczy się logiki, to nie straci autorytetu.
46. Zbadaj, które z podanych niżej zdań (a)--(d) jest
wnioskiem wyprowadzonym dedukcyjnie z następującego układu przesłanek:
Jeżeli wnioskowałeś subiektywnie pewnie i przyjąłeś prawdziwą przesłankę, to nic doszedłeś do fałszywego wniosku lub wnioskowałeś niepoprawnie. Przyjąłeś prawdziwą przesłankę, a doszedłeś do fałszywego wniosku. Zatem;
(a) Wnioskowałeś niepoprawnie.
(b) Nic wnioskowałeś subiektywnie pewnie.
(c) Jeżeli wnioskowałeś subiektywnie pewnie, to wnioskowałeś niepoprawnie.
39