IMG76 6

10

10

zmianie się skokowo przy przesuwaniu szczotki• Pojedynczy skok odpowiada napięciu międzyzwoJowemu₀ Regulacja Jest zatem tym bardziej ciągła im więcej zwojów przypada na Jednostkę regulowanego napięcia Aby napięcie nie było przerywane,szerokość szczotki Jest tak dobra-ng, aby Jednocześnie zwierała kilka sąsiednich zwojów. Dobrą płynność zapewniają konstrukcje, w których szczotkę porusza się wzdłuż drutu.

Oporniki suwakowe wykonane są^rądy od pojedynczych mk do dziesiątek oporność zaś od pojedynczych omów do dziesiątków kOmów. Łączenie oporników może być szeregowe lub równoległe do źródła.

Na rys. 12. podano kilka układów do regulacji prądu, w których oporniki regulacyjne połączone są szeregowo ze źródłem i odbiornikiem energii.

Rys. 12.

W układzie podanym na rys. 12a można regulować prąd obwodu w gra* i    nic ach od I . _ * ---- do I___ *    •

9RH    R

TO    O

R

Oznaczając przez p *----- zaś przez nR_ część opornika R aktu-

^Ro

alnie załączoną w obwodzie można prąd płynący wyrazić wzorem

R_Q /1+np/

/6/

Sprawność układu t.J. stosunek mocy pobieranej przez odbiornik do mocy pobieranej ze źródła wyrazi się wzorem

I

1 4* np

m

Układ z Jednym opornikiem regulacyjnym zapewnia małą płynność regulacji iVwąskich granicach • Dla uzyskania precyzyjnej regulacji o małym elementarnym skoku stosuje się układy z dwoma opornikami połączonymi szeregowo bądź równolegle /rys, 12^w, 12^c/„

Wartości rezystancji oporników regulacyjnych muszą umożliwiać zachodzenie ns siebie zakresów regulacji zgrubnej 1 precyzyjnej aby można było posługując się daną parą ustawić dowolny prąd w odbiorniku energii. V tym celu opornik precyzyjny powinien zapewniać regulację w zakresie kilku skoków opornika do regulacji zgrubnej.

Praktycznie oznacza to dobranie opornika Rg o wartości równej około /0,1 e 0,01/ wartości opornika IL przy zachowaniu w przybliżeniu Jednakowych długości tych oporników.

Oczywiście przy połączeniu równoległym między opornikiem do regulacji zgrubnej a opornikiem R₂ do regulacji precyzyjnej powinna zachodzić zależność R₂ « lOR^ •

Studentom pozostawia się analizę połączeń szeregowo równoległych np. trzech oporników.

Do regulacji napięcia stosuje się połączenia oporników równoległe w stosunku do źródła i odbiornika energii t.zw. potencjometrycz-ne /dzielniki napięcia/. Na rys. 15 pokazano sposoby takich połączeń.

Rys, 13.

V układzie z rys, 13a/ napięcie V_Q potrzebne do zasilanie obwodu pomiarowego zbiera się między punktami A i C opornika. Zakładając, że p ■ -j-E- zaś riRp Jest częścią opornika R^ włączoną aktualnie

w obwód odbiornika energii,prąd I₀ płynący przez odbiornik można wyrazić wzorem

u_n    U

° ^Rol¹ ♦ Pn/1-n/J    -P /n² - n/]

Okład potencjoraetryczny -stosuje się tam, gdzie chodzi o regulację małych prądów w szerokich granicach.