7
WYRAZY ŁACIŃSKIE W JĘZYKU POLSKIM
Wiele wyrazów łacińskich przeszło do języka polskiego bez zmian lub z niewielkimi zmianami ortograficznymi i fonetycznymi, np.: persona persona, forma forma, agricultura agrykultura, fabuła fabuła, professor profesor, casus casus, consensus konsensus, villa willa.
Rzeczowniki łacińskie na gruncie języka polskiego bardzo często tracą zakończenia -us lub -um, np.: nervus nerw, cynicus cynik, circus cyrk, gustus gust, cultus kult, intellectus intelekt, documentum dokument, factum fakt.
Wiele rzeczowników zakończonych w języku łacińskim na -io w języku polskim przybrało zakończenia -ia lub -ja, np.: opinio opinia lub na -ja, np.: lectio lekcja, narratio narracja, actio akcja.
Przymiotniki łacińskie z zakończeniem -lis spotykamy w wielu polskich przymiotnikach zakończonych na -lny, np.: fatalis fatalny, naturalis naturalny, stabilis stabilny.
NOTA BENE!
Łacińskie rzeczowniki zakończone na:
-tor(-sor) oznaczają nazwę osoby wykonującej czynność, np.: narrator ten, kto opowiada, narrator, amator ten, kto kocha',
-tio(-sio) oznaczają nazwę czynności, np.: lectio czytanie, narratio opowiadanie, actio działanie, sęssio posiedzenie, sesja.
Wyrażenie NOTA BENE! zwraca uwagę na warte zapamiętania zjawiska słowotwórcze w języku łacińskim.
lndicativus i imperativus praesentis activi czasowników koniugacji I - IV.
Formy podstawowe czasownika.
!L
amasne czy lubisz? (ne dołączone do czasownika znaczy czy?) amo, -are, -avi, -atom kochać, miłować audio, -Ire, -m, -Itran słuchać cum kiedy, gdy
de lingua Ładna o języku łacińskim debeo, -ere, -ui, -itum być dłużnym, zobowiązanym, musieć, zawdzięczać disco, -ere, didid uczyć się
linguam Latinam disco uczę się języka łacińskiego
doceo, -ere, docui, doctum uczyć, pouczać vos linguam Latinam doceo uczę was języka łacińskiego ego ja et i