Latin0003

7

WYRAZY ŁACIŃSKIE W JĘZYKU POLSKIM

Wiele wyrazów łacińskich przeszło do języka polskiego bez zmian lub z niewielkimi zmianami ortograficznymi i fonetycznymi, np.: persona persona, forma forma, agricultura agrykultura, fabuła fabuła, professor profesor, casus casus, consensus konsensus, villa willa.

Rzeczowniki łacińskie na gruncie języka polskiego bardzo często tracą zakończenia -us lub -um, np.: nervus nerw, cynicus cynik, circus cyrk, gustus gust, cultus kult, intellectus intelekt, documentum dokument, factum fakt.

Wiele rzeczowników zakończonych w języku łacińskim na -io w języku polskim przybrało zakończenia -ia lub -ja, np.: opinio opinia lub na -ja, np.: lectio lekcja, narratio narracja, actio akcja.

Przymiotniki łacińskie z zakończeniem -lis spotykamy w wielu polskich przymiotnikach zakończonych na -lny, np.: fatalis fatalny, naturalis naturalny, stabilis stabilny.

NOTA BENE!

Łacińskie rzeczowniki zakończone na:

-tor(-sor) oznaczają nazwę osoby wykonującej czynność, np.: narrator ten, kto opowiada, narrator, amator ten, kto kocha',

-tio(-sio) oznaczają nazwę czynności, np.: lectio czytanie, narratio opowiadanie, actio działanie, sęssio posiedzenie, sesja.

Wyrażenie NOTA BENE! zwraca uwagę na warte zapamiętania zjawiska słowotwórcze w języku łacińskim.

lndicativus i imperativus praesentis activi czasowników koniugacji I - IV.

Formy podstawowe czasownika.

!L

LECTIO

ALTERA

amasne czy lubisz? (ne dołączone do czasownika znaczy czy?) amo, -are, -avi, -atom kochać, miłować audio, -Ire, -m, -Itran słuchać cum kiedy, gdy

de lingua Ładna o języku łacińskim debeo, -ere, -ui, -itum być dłużnym, zobowiązanym, musieć, zawdzięczać disco, -ere, didid uczyć się

linguam Latinam disco uczę się języka łacińskiego

doceo, -ere, docui, doctum uczyć, pouczać vos linguam Latinam doceo uczę was języka łacińskiego ego ja et i