Obraz (117)

Zdecydowana większość łożysk zegarowych przyrządów pomiarowych i precyzyjnych pracuje w warunkach odpowiednich do wystąpienia tarcia mieszanego. Wartości współczynnika tarcia mieszczą się w granicach od około 0,02 do 0,08.

Tarcie płynne

Tarcie płynne występuje wtedy, gdy obszary współpracy ciał stałych są stale rozdzielone warstwą smaru, a bezpośrednie tarcie elementów zostaje zastąpione tarciem wewnętrznym w smarze (tarcie hydrodynamiczne).

W warunkach tarcia płynnego następuje zmniejszenie oporów ruchu, znacznie zmniejsza się intensywność zużywania elementów, a ponadto lepsze jest tłumienie drgań. Przepływający w obszarze współpracy smar zwiększa intensywność odprowadzania ciepła oraz odprowadzania produktów zużycia, skuteczniej przeciwdziała także korozji.

Nieruchomy czop w nasmarowanym łożysku dolega do panewki wzdłuż tworzącej, leżącej na linii działania siły F (rys. 1.4a) [6]. Podczas ruchu czop początkowo wtacza się na panewkę w kierunku przeciwnym do kierunku obrotu. Przy pewnej określonej prędkości obrotowej, zależnej od lepkości oleju i obliczeniowych nacisków jednostkowych, osiąga krańcowe położenie, określone kątem <p_x (rys. 1.4b). Łożysko pracujące do tej pory w warunkach tarcia mieszanego wchodzi w fazę tarcia hydrodynamicznego. Smar znajdujący się w łożysku jest zabierany przez wirujący czop i wtłaczany coraz dalej w szczelinę między czopem a panewką. W łożysku ślizgowym dla cieczy smarującej musi być spełnione równanie o stałości natężenia przepływu Q = constans w każdym przekroju osiowym łożyska. Pole powierzchni przekroju strugi w płaszczyznach przechodzących odpowiednio przez punkty A, B i C (rys. 1.4c) są różne, więc tworząca się różnica ciśnień w tych przekrojach jest źródłem istnienia siły unoszącej czop.

a) -ę-*    p) -ę*—f—‘*- + <p    C) -<Pt ^ ⁺ <P

Rys. 1.4. Położenie czopa w łożysku nasmarowanym: a) w stanie spoczynku, b) w zakresie tarcia technicznie suchego, c) w zakresie tarcia płynnego [6]

14