Obraz (70)

118 Adam Smith

im dobrze znana. Nie żywią żadnej wątpliwości co do olbrzymiej wyższości swojego własnego sądu. Jeśli więc tacy cesarscy, królewscy reformatorzy raczą przemyśleć konstytucję kraju, powierzonego ich rządom, nie dostrzegają w niej nic aż tak złego, jak utrudnienia, które czasami mogą przeszkadzać w przeprowadzeniu ich woli. Pogardzają boską zasadą Platona i uważają, że państwo zostało utworzone dla nich, a nie oni dla państwa. Największym zadaniem ich reformy jest więc usunięcie tych utrudnień, pomniejszenie władzy szlachty, odebranie przywilejów miast i prowincji i uczynienie zarówno największych jednostek, jak największych klas państwa, najsłabszymi i najmniej znaczącymi, niezdolnymi do sprzeciwiania się ich rozkazorn.

Monteskiusz

- potęga socjologicznej wyobraźni

arles-Louis de Secondat baron de Montesąuieu, urodził się

V_yAJLw 1689 .r., w pałacu de la Brede niedaleko Bordeaux. Jego ojciec, wysoki urzędnik państwowy, oraz religijna matka Wybrali chłopcu na ojca chrzestnego żebraka przechodzącego obok pałacu, aby młody baron na całe życie zapamiętał, że ludzie biedni są także jego braćmi przed Bogiem. Zgodnie ze zwyczajami ówcześnie panującymi w rodzinach arystokratycznych, w dzieciństwie opiekowały się nim wieśniaczki, a edukacja powierzona została księżom. Charles-Louis w młodości interesował się naukami przyrodniczymi, zwłaszcza biologią. Dopiero w wieku trzydziestu dwóch lat dał się poznać jako literat, ogłaszając Listy perskie, które odebrano jako świetnie napisaną satyrę na francuskie społeczeństwo. Utwór ten można zakwalifikować do modnej w owych czasach literatury nurtu sceptycznego. Monteskiusz pracę literacką łączył z praktyką, adwokacką i sprawowaniem stanowiska wysokiego urzędnika państwowego ną prowincji - odziedziczył mianowicie po wuju urząd prezesa sądu w Bordeaux oraz nazwisko rodowe de Montesąuieu (stąd po polsku nazywany jest Monteskiuszem), pod którym przeszedł do historii. Mieszkał w swoim majątku, a funkcje prawnicze pełnił, bywając w paryskich salonach literackich. Został z czasem wybrany na członka akademii literatury w Bordeaux, a potem Akademii Francuskiej.

W czterdziestym roku życia rozpoczął trwającą blisko dwadzieścia lat, czyli prawie do końca życia (zmarł w 1755 r.) pracę nad dziełem, które przyniosło mu sławę i uznanie - rozprawą O duchu praw {De l 'esprit des lois).

Przez współczesnych badaczy Monteskiusz traktowany jest już nie tylko ' ’    ' socjologii, ale jako socjolog avant la lettre, a jego

dzieł    ^określane bywa mianem arcydzieła myśli społecz