P1050189

Tekil spójny: właielwoJei struktury głębokiej [13] 20

leksykalnych. Dlatego też konkretna leksyka języka relacyjnego składa się z jednorodnego zestawu nazw prcdykatywnych: „być mężczyzną”, „być grubym”, „wydawać” itp.

Jak łatwo stwierdzić, przy takim ukształtowaniu kompleksy (11)—(15) mogą być wytworzone przez bardzo prostą gramatykę, ze składnikiem kategorialnym w postaci (18) i słownikiem nazw prcdykatywnych:

I ** n x-+r, ni x^a

rv r^(i> -> M ■ _x^¹'¹    (18)

(/ — nazwa dowolnej relacji, zarówno treściowej jak junkcji).

1.4. Podział konceptualny kompleksu

Przedstawienie kompleksu w postaci struktury relacyjnej pozwala spojrzeć pod nowym kątem na zjawisko kolejnej determinacji; można teraz mówić nie o tym, że argumenty są kolejno determinowane przez tę lub inną wypowiedź (p. 1.1), lecz o tym, że te lub inne relacje kolejno komplikują daną relację w jednym z jej argumentów. Np. kompleks (3) w strukturalnym przedstawieniu (15) można pokazać w postaci relacji R^(rp>, skomplikowanej określonymi innymi relacjami w następującej kolejności;

gp'... ((i^^|,oeu (^ip^M))

Kolejność, w jakiej jedne relacje kompleksu są komplikowane innymi relacjami, stanowi bardzo istotną właściwość relacyjnej struktury kompleksu. W samej rzeczy zastąpienie w kompleksie (15) kolejności R,((R₂(R₃))(Rj) kolejnością R₂(.(.Ri(R₄) (■Rj)) prowadzi m. in. do wypowiedzi (19), wyraźnie nie pokrywającej się z kompleksem wyjściowym, np. w wariancie (5).

Gruby mężczyzna, siedzący w czarnym skórzanym fotelu, czyta miejscową prasę. (5)

Gruby mężczyzna, studiujący miejscową prasę, siedzi w czarnym skórzanym fotelu.    (19)

Przeniesienie uwagi z argumentów na relacje jest pożyteczne przez to, że oprócz wzajemnej kolejności widzi się wówczas jeszcze jedną istotną właściwość relacji. Tą właściwością jest położenie członów relacji względem siebie lub — co na jedno wychodzi (zob. (7)) — części dwuczęściowej formuły, pokazującej tę relację. Jeśli w kompleksie (15) zamienić miejscami człony głównej relacji R^, to powstanie nowy kompleks, odpowiadający już nie wypowiedzi (5), lecz wypowiedzi (20), gdzie główna relacja została zastąpiona konwersywną

Miejscowa prasa jest studiowana (/ł^|0fl) przez grubego mężczyznę, który siedzi w czarnym skórzanym fotelu.    (20)