P1050177

JURIJ S. MARTIEMJANOW (Moskwa, ZSRR)

TEKST SPÓJNY: WŁAŚCIWOŚCI STRUKTURY GŁĘBOKIEJ 1. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE

Przy próbie opisu tekstu spójnego, złożonego z ciągu zdań, nasuwa się od razu oczywiste pytanie, jaki jest stosunek między spójnością a propozycjo-nalnym ukształtowaniem tego tekstu, tj. czy należy uważać za pierwotny zbiór oddzielnych, gotowych zdań, np. (1), które następnie zostają zestawione w ciąg, a dalej, po specjalnym oznajmieniu o tożsamości tych lub innych elementów, otrzymują dodatkowe zewnętrzne cechy spójności (zaimki, kolejność słów) odpowiednio do wymagań powstającego tekstu, np. (2):

{Mężczyzna studiuje miejscową prasę', To jest czarny skórzany fotel', Gruby męż-czyzna siedzi w fotelu.)

To jest czarny skórzany fotel. Siedzi w nim gruby mężczyzna. Mężczyzna ... ten studiuje miejscową prasę.

Czy na odwrót: za pierwotny należy uważać pewien całościowy kompleks wypowiedzi, nie mający kształtu propozycjonalnego, lecz już ze składnikami w pewien sposób spojonymi i uporządkowanymi — np. kompleks (3) — z którego dopiero wtórnie wydzielają się w pewnej kolejności poszczególne „subkompleksy”, uzyskujące następnie, z uwzględnieniem początkowych powiązań i uporządkowania — niezbędne formalne cechy spójności wraz . "kształtowaniem propozycjonalnym, jak I (2), (4) lub (5):

'Argument a₀, o którym wiadomo, że jest identyczny z argumentem «_₁₍ przy uwzględnieniu treści, którą wnosi wypowiedź S_s: a__ł siedzi w Co¹, przy czym a_i jest tym a_₂, o którym w wypowiedzi S_g stwierdza się, że a_₂ jest gruby, gdzie argument a_₂ jest identyczny z a_₃ z wypowiedzi S_m : a_₃ jest mężczyzną, a argument c₀ jest to c_, z wypowiedzi S_CI: c__t jest czarne, przy czym jest tym samym co c_₂ z wypowiedzi materiał c_₂ stanowi skóra, a c_₂ jest z kolei identyczne z c_₃ z wypowiedzi S/. c_₃ jest fotelem; tak więc o a₀ stwierdza się w wypowiedzi S_tl, że a₀ studiuje g„, które jest identyczne z g_i z S_w^: g_,

¹ W oznaczeniach S,, S_sk itp. indeksami są początkowe litery głównego predykatu danej wypowiedzi.

2 — Semantyka...