P1050191

EM 31 Tcksi spójny, niaiciwoici struktury głębokie]

pozycjonalnymi, rozciąga się tylko na fragmenty relacji treściowych: formalna relacja junkcji w żadnym z analogicznych fragmentów nie odpowiada propozycjo-nalnym kategoriom predykacji i/lub aneksji; zostaje zachowana w zdaniu jako taka, tj. jako określenie restrykcyjne.

2. REGUŁA UKSZTAŁTOWANIA PROPOZYCJONALNEGO

Jeśli pewna dana relacja treściowa R^(k> otrzymuje kształt predykacji lub aneksjii to relacja R^rl>, bezpośrednio komplikowana w danej części x, otrzymuje kształt aneksji, której realizacja polega na tym, że druga część x' komplikowanej relacj, R^w uzyskuje kategorię okolicznika.

Realizacja kształtu predykacji, który otrzymała relacja R^fk), polega na tym, że w rozwiniętym przedstawieniu tej relacji jednemu z jej członów a przypisuje się kategorię podmiotu, całej zaś pozostałości — kategorię orzeczenia*.

Można przekonać się, że dla struktur relacyjnych (11) — (15) taka reguła wytwarza pełne (z „wtrąceniami” junkcji) ukształtowanie, w postaci spójnych kategorii propozycjonalnych predykacji i aneksji. W szczególności jeśli na strukturze określić kształt predykacji dla relacji R^(at> i kategorię podmiotu dla członu a,, rozwiniętego przedstawienia, to powstanie ukształtowanie propozycjonalne (11" a), odpowiadające zdaniu (11' a) (dla pełnej zbieżności pozostaje tylko wprowadzić poprawki leksykalne):

Ktoś R°^s (podmiot) studiować R^(cepl} coś (orzeczenie) = ktoś studiuje

coś.    (11" a)

Aby otrzymać strukturę propozycjonalną odpowiadającą zdaniu (11' b), wystarczy w strukturze (11) „opuścić” predykację na relację R^^crp1^ — ogłaszając za podmiot jej lewy człon. Ponieważ komplikowana relacja R^,at) struktury relacyjnej otrzymuje przy tym kategorię aneksji, gdzie lewa część a ■ R^ag staje się okoliczni-kiem, więc wprowadzona struktura (11" b) okazuje się pełnym odpowiednikiem zdania (11' b):

Przez kogoś R^ttt (okolicznik) jest studiowana R^(c,pl) (orzeczenie) miejscowa prasa (podmiot).    (11" b)

Zauważmy, że w ukształtowaniu (11" b) skorzystaliśmy ze swobody nadawania formy subiektu dowolnemu argumentowi relacji neksusu R⁽\^ctptl^J, np. prawemu argumentowi; przy uwzględnieniu lewego argumentu otrzymalibyśmy:

*t/ kogoś R°* studiowanie R^tc,p,i ma za obiekt miejscową prasę.

Dla struktury relacyjnej (13) zdania (13' a) i (13' b) można otrzymuć za pośrednictwem różnych ukształtować propozycjonalnych, np. głównej relacji R^,lprop,i), przy czym ze względu na brak w niej komplikujących wypowiedzi treściowych owa różno-

Por. podobną, lecz mniej globalną regułę mibloktywlzucji w /4/.