P1120447 resize

338

338

Tabela 1

SjrtttacJm kulturowa w okresie halastaelclm

f Stulecia .przed w.e.	Okresy	Południowa e«t^ i Oóraego dląaka	Północna część Oóraago Śląska	--^rnym S|„słcu Wschodni, oząśtf
■	1 3 1L	kultura celtycka	kultura przeworska	T
"	ifi J |__ =	kultura celtycka		----
ni		T	w	♦
	1 ^§	i	kultura pomorska	H
^V	a 1 a 5 1 *S-		kultura łużycka flrrapai góraośląsko-małopolsk m	kultura łużycka grupa górnośląsko* małopolska
1 -	M i 1 s o 3 Pr Sr	grapa śląska | podgrupn gtubcsycka	kultura łużycka grupa górnośląsko* ] małopolska	kultura łużycka grupa górnośl ąsko-małopolska
- i		grupa śląaka , podgrupa gyłaatyezyotr ji'	kultura łużycka grupa górnośląsko* małopolska	kultura łużycka grupa górnośląsko* 1 m.iłopol ska

Lny o«f wpływów *tylu halsztacki ego. rozwij aj^ćego aią bujnie w sto-

Wj odl^lołcl (około 30-50 km). Wpływy stylu halsztuckiego n« ma-

{ómoślt|»lro m ■lopoUkleJ    znikome, poza terenomI pogranicznymi.

iaru'nwć anemiczne przeciekanie niektórych elementów tego stylu, iztarklej grupy góraoóląako-ma lopolak lej Jest dalszym lokalnym razowych- Szczególnie dobrze jeat to widoczna w ceramice, ulega zupełnej zmianie w pótnej fazie okresu halsztackiego Cryc. 1>.

im nftemaJ zupełnie materiałów * terenu wyżyny głubczycklo). miały rozwój kultury łużyckiej na tym terytorium, który obaorwowaIltmy we f_azie okresu halsztackiego, uległ gwałtownemu przerwaniu. Z całego tego terenu, tok ge*to zasiedlonego w okresie poprzednim*, mamy jedynie Jod® o grób x Ptnlrl nów Prudnik*, który można ewentualnie odnlcżć do pótnej    okresu

helartarłrl r _f'    ulega przerwie ciągłość użytkowania wlollcicłz cmentarzysk (Kietrz,

paw. Głubczyce). Teren wytyny glubczycklej. mimo Iż stosunkowo Jost dobrze g>rzo-

Klafrzu, pou». dat KreliM

e h i fiaclarua zespołu osadniczego kultury łużyckiej azr

«

JVe

__ _A n-ti nnlfe^ł» Śląska", t. 2:1BSÓ. ryc. 2 na s. 45.    _ ...    _

rr^T.thke ŁWe ur- und /rgłEgMchlcItCllche Beaurdlung , 1B2». a. 42. tahL V 4. ».

badany pod wzglądem archeologicznym, robi w późno) fazie okresu halsztackiego wrażenie pustyni osadnicze 1-

W późne) fazie okresu halsztackiego cały ciężar gatunkowy kultury łużyckiej na Górnym Śląsku przesunął się na teren zajęty przez grupą górnośląsko-małopolską.

W tym to czasie kultura łużycka północnej i wschodnia) części Górnego Śląska przeżywa swój szczytowy rozwój. Rozwija sią tuta) lokalny ośrodek produkcji metalurgicznej*. wytwarzający charakterystyczna dla slabie wyroby (m. In. naramienniki typu Kluczbork)*. Znamy z tego okresu stosunkowo dużo ozdób wykonanych z brązu. Natomiast narzędzia l broń wyrabia się już tutaj tylko z żelaza. Ceramika jest procta w formie 1 słabo zdobiona. W późnej fazie okresu halsztackiego teren Górnego śląska wykazuje silne związki z południową częścią Wielkopolski I północną częścią śląska środkowego.

W świetle tych danych musimy uznać, że kultura łużycka na terenie wyżyny glubczyckie) uległa jakiejś katastrofie, po której Już nigdy się nie podniosła. Materiał archeologiczny sugeruje, że owa katastrofa nastąpiła jeszcze w ciągu trwania stylu wczeanohalsztacklego na Górnym Śląsku. Jednak Już po stosunkowo długim czasie trwania tego stylu, świadczą o tym rozległe cmentarzyska z tego okresu. Nic spotykamy jednak Jeszcze na owych cmentarzyskach materiałów w stylu póżnohalsztac-klm.

Orientacyjnie należy odnieść datą owego katastrofalnego załamania się kultury łużyckiej w południowej części Górnego śląska do VI w. p. n. e. Jeżeli będziemy brali pod uwagę bardzo silny miejscowy rozwój stylu wczcsnohalsztackicgo. można sądzić.

Iż trwał on stosunkowo długo w nie zmienionej postaci. Na tej podstawie można ewentualnie wprowadzić poprawkę i przesunąć datą owego kataklizmu niszczącego kulturą łużycką na przełom VI na V w.

Zgodnie z opinią panującą wśród części archeologów można przypuszczać, że zniszczenia kultury łużyckiej w południowej części Górnego śląska dokonał najazd koczowników scytyjskich. Wprawdzie na Interesującym nas terenie nie stwierdzono dotąd żadnych śladów najazdu scytyjskiego, co można tłumaczyć niedostatecznym stanem badań osad obronnych. Jednak archeologicznie uchwytne ślady najazdu scytyjskiego znamy nieco dalej na północny zachód, już na terenie Śląska środkowego 1 Dolnego, także na lewym brzegu Odry*. Należałoby więc wysunąć przy puszczenie, że spustoszenie wyżyny głubczyckłej z początkiem młodszej fazy okresu halsztackiego spowodowane zostało tym samym najazdem, który zniszczył grody kultury łużyckiej na środkowym Śląsku.

, Najeźdźcy przedostali się na teren wyżyny głubesyckiej przypuszczalnie od południa poprzez Bramę Morawską. Następnie spustoszyli najwyżej rozwinę ty na Górnym Śląsku ośrodek, reprezentowany przez podgrupę glubczycką. Potem przeszli pasem przedgórza sudeckiego i poprzez Nysę Kłodzką dostali się na Śląsk środkowy. Dzięki temu kultura łużycka z prawego brzegu górnej Odry nie została zniszczona.

Po upadku podgrupy głubczyckiej grupa górnośląsko-małopolska rozwija sią dalej, dochodząc do szczytu rozwoju w późnej fazie okresu halsztackiego, przy czym nie mamy danych na .to, by przypuszczać, że ludność grupy górnośląsko-małopolskiej ekspandowała na teren południowego śląska w późne] fazie Okresu halsztackiego.

*    J. Kostrzcwskl, Ze studiów nad wczesnym okresem żelaznym w Polsce. „Slnvia Antląua", t. 4:1954. s. 41.

*    O. Raschke. Vorpeschlcłite des Kreises Kreuzburp O. S.. Kluczbork 1940.

s.    79—81.

*    T. Sulimir sk i. Kultura łużycka a Scytowie, „Wiadomości Archeologiczne**.

t.    16:1939—1948. s. 81—81.