P1120672

36 Orurecyfci w leczeniu nadciśnienia tętniczego i chorób nerek

Rycina 6. Mechanizm działania leków oszczędzających potas — amiloryd i triamteren

Na-K-ATP-azy jest między innymi obniżenie stężenia K⁺ we wnętrzu komórek cewek zbiorczych pociągające za sobą spadek gradientu elektrochemicznego między wnętrzem komórki a światłem cewki dla tego jonu. Powoduje to, że mniej jonów potasowych wydostaje się z komórek cewek do ich światła przez kanał potasowy, czego ostatecznym efektem jest zmniejszenie utraty K⁺ z moczem. Działanie natriuretyczne tej grupy leków wynosi około 2% w stosunku do ilości filtrowanego sodu w kłębuszkach nerkowych.

Diuretyki oszczędzające potas — antagoniści receptora aldosteronu

AIdosteron, wiążąc się ze swoim wewnątrzkomórkowym receptorem, powoduje syntezę wielu białek, które decydują o losie jonów sodowych i potasowych w nefronię (ryc. 7).

Wczesnym efektem działania tych białek mediatorowych jest przede wszystkim uaktywnienie kanałów sodowych zlokalizowanych w obrębie cewki zbiorczej od strony światła cewek. W wyniku tego procesu dochodzi do zwiększonego napływu jonów sodowych do wnętrza tych komórek i spadku natriurezy.

Rycina 7. Mechanizm działania diuretyków oszczędzających potas — antagoniści receptora aldosteronu

W okresie późniejszym od opisanego powyżej procesu dochodzi do wzrostu aktywności Na-K-ATP-azy zlokalizowanej w błonie przypodstawno-bocznej komórek cewek zbiorczych. Wzrost aktywności Na-K-ATP-azy powoduje wzrost transportu K⁺ do wnętrza komórek, a stamtąd — zgodnie z gradientem elektrochemicznym —jest wydalany do światła cewek. Aby wystąpił pełen efekt działania aldosteronu w wyniku pobudzenia jego receptora, konieczna jest synteza wielu białek. Proces ten od momentu związania aldosteronu z jego receptorem do wystąpienia pełnego efektu biologicznego hormonu zajmuje 48-96 godzin. Natomiast zablokowanie receptora aldosteronu wymaga podobnego okresu, aby następstwa działania tego hormonu ustąpiły. Dlatego właśnie leki moczopędne będące antagonistami receptora dla aldosteronu rozwijają swój pełen efekt antykaliuretyczny dopiero po 48-96 godzinach, a czasami okres ten może się wydłużyć do kilkunastu dni. Efekt natriuretyczny stosowania tej grupy leków wyraża się wydalaniem sodu w ilości około 2%.

U chorych ze zmniejszoną filtracją kłębuszkową jednym z mechanizmów zapobiegających hiperkaliemii jest zwiększone wydalanie jonów potasowych przez przewód pokarmowy. W warunkach fizjologicznych proces ten nie odgrywa istotnej roli w regulacji gospodarki potasowej ustroju, jednak przy znacz-