PB291671

II Międzynarodowy Kongres Architektury Nowoczesnej (Frankfurt nad Menem, 24-26 październik 1929)

Wiosną i litem 1929 r. grupa Praesens była bardzo aktywna. Kończono pośpiesznie prace na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, a jednocześnie zbierano i opracowywano materiały na II Kongres CIAM¹. Przygotowanie plansz wystawowych nie nastręczało trudności. Wytypowano zespołowo rzuty mieszkań: Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej na Żoliborzu (autorzy: B. I S. Brukalscy oraz B. Zborowski), Gdyńskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (autorzy: R. Gutt i J. Jankowski oraz A. Paprocki i J. Żakowski); łódzkiej Kolonii Mieszkaniowej na Polesiu Konstantynowskim (autorzy: J. Beri mer, j Łukasik. T. Słońska i W. Szereszewski).

Polskie Towarzystwo Reformy Mieszkaniowej I Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane sfinansowały prace kreślarskie (regulamin Wystawy przewidywał podanie rzutów w skali 1:10), Inwentaryzację mieszkań przestarzałych oraz wszelkiego rodzaju ilustracje fotograficzne. Cały materiał przesłano do Frankfurtu nad Menem, gdzie rzuty, zebrane od wszystkich grup CIAM, opracowano graficznie w bardzo czytelnej

formie i—ze względu na potanienie transportu — naklejono na płyty aluminiowe (CIRPAC postanowił, że po zamknięciu wysuwy we Frankfurcie będzie ona, jako wysuwa objazdowa, przesyłana kolejno do wszystkich zainteresowanych ośrodków).

Wypełnienie kwestionariusza pt. „Biologiczne I techniczne warunki, jakim po-

ml winno odpowiadać mieszkanie najmniejsze (1. powietrze, dźwięk, światło, ciepło;

2. organizacja gospodarstwa domowego)" okazało się, wbrew przewidywaniom, zadaniem bardzo trudnym. W sprawie danych do pkt. 1 zwrócono się do odpowiednich katedr Politechniki Warszawskiej i Politechniki Lwowskiej, w sprawie pkt.

2 —do Naukowego Instytutu Organizacji Pracy. Politechnika Warszawska i Naukowy Instytut Organizacji pominęły milczeniem wszelkie listy w tej sprawie. Natomiast kierownik Katedry Fizyki Politechniki Lwowskiej. wybitny fizykochemik prof. dr Zyg- . munt Aleksander Klemensiewicz, nie tylko skrupulatnie wypełnił kwestionariusz „Powietrze. dźwięk, iwiatło. ciepło", ale opa-

Mtykład eksponatu wernawtkKfo

WAP1ZAWA

I

I

O

Fi

39.01.

162.1*.

6.40a

3

M

trzy (go obszernym komentarzem, w którym przedstawił I uzasadnił własne, pionierskie w owym czasie poglądy na zagadnienie izolacji dźwiękowe) I cieplne). nasłonecznienia, ogrzewania I wentylacji małych mieszkań. Jego referat scal tlą poważnym wkładem polskim do dorobku II Kongresu GAM.

Celem ułatwienia generalnemu referentowi opracowania referatu na temat stanu posiadania gruntów miejskich I reform, mających na celu uspołecznienie gospodarki terenowej w zakresie niezbędnym dla racjonalnej zabudowy osiedli l rrpfmiilienla uprzemysłowionych metod budownictwa, wszystkie grupy krajowe robcwiązano do przedstawienia możliwie szerokiego zestawu danych. Aby uzyskać Je z najbardziej dla Polski charakterystycznych aglomeracji, zwrócono slą, za radą Towarzystwa Urbanistów Polskich, do magistratów: Gdyni, jako nowego rozwijającego slą miasta portowego. Krakowa, Jako odwiecznego ośrodka kultury 1 nauki, oraz wielkich centrów przemysłowych: Katowic. Łodzi I Poznania.

Jednakie, mimo poparcia TUP I jego wielokrotnych interwencji, nie udało się uzyskać z tych ośrodków ładnych danych. Jedynie dzląkt życzliwemu stanowisku prezydenta Warszawy. Inż. Z. Słomińskiego oraz nleustąpliwcścl ławnika Teodora Toeplltza właściwe wydziały Stołecznej Rady Miejskiej dostarczyły materiale* na których podstawie wypełniono kwestionariusz tyczący polityki gruntowe|.

Najważniejszy z kwestionariuszy nosił tytuł: ..Społeczne podstawy realizacji mieszkań najmniejszych". Sprawy poruszane w nim stanowiły domeną szczególnych zainteresowań Teodora Toeplltza. Już w 1920 r. ukazała slą pierwsza z jego prac z te) dziedziny: Klęsko mieszkaniowa I próby jej usunięcia, a następnie w 1922 r. Produkcji mieszkań a gminy w 1923 r. Robotnicze spółki budowlane w 1926 r. Polityka gruntowo miast polskich w 1927 r. Główne zagadnienia budownictwo mieszkaniowego w dobie obecnej w 1928 r. Znaczenie społecznego budownictwo mieszkaniowego (cę ostatnią broszurę wydał Polski Komitet Międzynarodowej Konferencji Służby Społecznej). Toteż ankietę CIAM. w opracowaniu Toeplicza i z jego osobistym credo wyrażonym w posłowi u, uznano za jeden z najbardziej źródłowo opracowanych referatów fnab fu rek i eg o Kongresu. Na podstawie tego referatu przyjęto go na wniosek polskie) grupy w poczet członków CIAM. choć nie był architektem z zawodu. Grupo pchla stworzyła I w tym przypadku precedens organizacyjny, który spotkał się z aplauzem innych grup. Po śmierci Toeplicza miejsce jego w polskie) grupie CIAM Baj SoaMhr Tołwiński.

Nigdy chyba — poza może Ernstem Mayem — nie udało ml się spotkać rikwuli tak aktywnego społecznie, tak wszechstronnie twórczego, kipiącego energią j pasją życia, umiejącego stymulować i wciągać innych w orbitę swej działalneśd Jak Tnodor Toeplltz. Wypoczynku biernego nie uznawał. Zwykł był mawiać: „Cdmhh dfe którego praca Jest nie tylko koniecznością, ale i potrzebą, nie może ciągle spełniać tej samej czynności. ... Jak roli płodozmian. tak człowiekowi obok pracy konieczne) dla życia, często narzuconej, zawsze prawie ujętej w żelazne karby przymusu, potrzebne Jest dobrowolnie wybrane zajęcie odpoczynkiem zwane***.

Nie wiem. którą z niezliczonych czynności, który z podejmowanych I spętanych wzorowo obowiązków uważał Teodor Toeplltz za pracę. • którą za odpoczynek.

Był czołowym ideologiem spółdzielczości polskiej, jednym z założycieli Wn izmu sklej Spółdzielni Mieszkaniowej, współtwórcą I pierwszym prezesem Społecznego

m